Πώς η τηλεπισκόπηση αλλάζει το μέλλον της ελαιοκαλλιέργειας
Η καλλιέργεια της ελιάς αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους πυλώνες της αγροτικής οικονομίας της Μεσογείου, και ειδικότερα της Ελλάδας. Καθώς οι προκλήσεις για τη σύγχρονη γεωργία αυξάνονται – με βασικότερες τη διαχείριση των υδατικών πόρων, τις μεταβολές του κλίματος και την ανάγκη για αύξηση της παραγωγικότητας – αναδεικνύεται η σημασία των τεχνολογιών γεωργίας ακριβείας.
Μία από τις πιο καινοτόμες τεχνολογίες που αξιοποιείται στη γεωργία ακριβείας είναι η τηλεπισκόπηση.
Η τηλεπισκόπηση (remote sensing) είναι η επιστήμη και τεχνολογία συλλογής πληροφοριών για την επιφάνεια της Γης από απόσταση, χωρίς άμεση επαφή με το αντικείμενο μελέτης. Περιλαμβάνει τη χρήση αισθητήρων (κάμερες, φασματόμετρα, θερμικά όργανα κ.ά.) τοποθετημένων σε δορυφόρους, μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAVs/drones), ή επίγεια οχήματα, με σκοπό την καταγραφή παραμέτρων όπως η υγρασία, η φυτική μάζα, η θερμοκρασία και η ανάπτυξη της καλλιέργειας.
Η εφαρμογή της τηλεπισκόπησης στην ελαιοκαλλιέργεια δίνει τη δυνατότητα παρακολούθησης της υγείας των φυτών, εκτίμησης της απόδοσης, εντοπισμού ελλείψεων σε νερό ή θρεπτικά, και έγκαιρης ανίχνευσης ασθενειών, οδηγώντας σε βελτιστοποιημένη παραγωγή με λιγότερους πόρους.
Εφαρμογές της τηλεπισκόπησης στην ελαιοκαλλιέργεια
Ανίχνευση υδατικής καταπόνησης με υπερφασματικά δεδομένα
Mελέτη του 2017 εφάρμοσε υπερφασματική απεικόνιση από μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAVs) για την ανίχνευση πρόωρων ενδείξεων υδατικής καταπόνησης σε ελαιόδεντρα. Χρησιμοποιώντας δείκτες που σχετίζονται με το φθορισμό της χλωροφύλλης, η έρευνα κατάφερε να ανιχνεύσει το στρες πριν από την εμφάνιση εμφανών συμπτωμάτων στο φύλλωμα. Συγκεκριμένα, η μέθοδος εντόπισε διαφορές στον φασματικό δείκτη PRI (Photochemical Reflectance Index) και άλλους δείκτες που σχετίζονται με την φωτοσυνθετική απόδοση. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η τεχνολογία αυτή προσφέρει ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο για την έγκαιρη προσαρμογή της άρδευσης, βελτιώνοντας την αποδοτικότητα στη χρήση νερού.
Εκτίμηση υγρασίας και περιεκτικότητας σε έλαιο στον ελαιοπυρήνα
Ερευνητές το 2020 επικεντρώθηκαν στην εφαρμογή της φασματοσκοπίας κοντινού υπέρυθρου (NIR) για τη γρήγορη εκτίμηση της περιεκτικότητας του ελαιοπυρήνα σε νερό και λάδι. Χρησιμοποιήθηκαν δείγματα από τη βιομηχανική διαδικασία εξαγωγής ελαιολάδου και αναλύθηκαν μέσω NIR για τη δημιουργία μοντέλων πρόβλεψης. Τα μοντέλα αξιολογήθηκαν με βάση την ακρίβεια και το σφάλμα πρόβλεψης, με εξαιρετικά αποτελέσματα (ακρίβεια πρόβλεψης RMSEP: 2,5% για λάδι και 6% για νερό). Η εφαρμογή αυτών των μοντέλων δίνει τη δυνατότητα για on-line παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο, ενισχύοντας τον ποιοτικό έλεγχο και μειώνοντας τη σπατάλη πρώτης ύλης.
Χαρτογράφηση ελαιώνων και εκτίμηση απόδοσης με δορυφορικά δεδομένα
Μια πιο πρόσφατη μελέτη, του 2024, αποτελεί μια συστηματική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας γύρω από τη χρήση τηλεπισκοπικών δεδομένων στην ελαιοκαλλιέργεια. Το άρθρο αναλύει πληθώρα μελετών που βασίζονται σε δεδομένα από δορυφόρους (όπως Sentinel-2) και drones, τα οποία χρησιμοποιούνται για:
Χαρτογράφηση ελαιώνων μέσω ταξινόμησης εικόνων
Εκτίμηση υδατικής κατάστασης με δείκτες όπως NDWI (Normalized Difference Water Index)
Εντοπισμό προσβολών από παθογόνους οργανισμούς (όπως η Xylella fastidiosa),
Αξιολόγηση της φυτομάζας και πρόβλεψη της απόδοσης μέσω NDVI (Normalized Difference Vegetation Index)
Αξιοποίηση τεχνητής νοημοσύνης για τη σύνθεση δεδομένων από πολλαπλές πηγές
Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η χρήση τηλεπισκόπησης, όταν συνδυάζεται με γεωχωρικά δεδομένα και αλγορίθμους πρόβλεψης, μπορεί να μεταμορφώσει τη διαχείριση των ελαιώνων προς ένα αποδοτικότερο και βιώσιμο μοντέλο.
Δείκτης βλάστησης NDVI ενός ελαιώνα σε δυο διαφορετικές βλαστικές περιόδους
Δείκτης βλάστησης NDVI ενός ελαιώνα σε δυο διαφορετικές βλαστικές περιόδους
Συμπεράσματα
Η ενσωμάτωση της τηλεπισκόπησης στην ελαιοκαλλιέργεια δεν αποτελεί μελλοντική πρόβλεψη, αλλά σημερινή αναγκαιότητα.Παρέχει ακριβή δεδομένα για τη λήψη αποφάσεων, βοηθά στη μείωση της σπατάλης πόρων (νερού, λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων), ενισχύει τη βιωσιμότητα της παραγωγής και επιτρέπει την έγκαιρη πρόληψη προβλημάτων.
Η αξιοποίηση αυτών των τεχνολογιών θα είναι καταλυτική για τη μεταμόρφωση της ελαιοκομίας σε ένα νέο μοντέλο γεωργίας ακριβείας, φιλικό προς το περιβάλλον και οικονομικά αποδοτικό.
ΠΗΓΗ:http://olivenews.grhttps://www.olivenews.gr/el/episthmh/perivallon/elia-psila/
