Κάθε πτυχή της καθημερινότητάς μας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με μία στοχοθεσία. Ο δρομέας μιας μεγάλης διαδρομής ανακουφίζεται και παίρνει θάρρος όταν διακρίνει τη γραμμή του τερματισμού να διαγράφεται μπροστά του. Αυτό το συναίσθημα καταλαμβάνει τον χριστιανό που βρίσκεται στην αρχή της Μεγάλης Εβδομάδας, καθώς διακρίνει ότι το πνευματικό στάδιο που διάνυσε, αυτό της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, πλησιάζει στον τερματισμό του και το έπαθλό του θα είναι ανάλογο της δοκιμασίας και του κόπου στον οποίο υποβλήθηκε. Μεγάλη Εβδομάδα, μια πορεία παθών, σταύρωσης για τον Θεάνθρωπο Κύριο, αλλά και Ανάστασης, Πάσχα (πασάχ: διάβασης) σε μια άλλη βιωτή.
Ο χαρακτηρισμός της Εβδομάδας αυτής ως «Μεγάλης», δεν σχετίζεται με ποσοτικά μεγέθη, ως προς την έκταση των ακολουθιών, αλλά με τα σημαντικά γεγονότα που συντελούνται ως προς το πρόσωπο του Χριστού, υπέρ του ανθρώπου. Ειδικότερα, μέσω των Παθών, της Σταυρώσεως, της θεόδωμης Ταφής και της ενδόξου Αναστάσεως του Κυρίου, επέρχεται μεταξύ άλλων, σύμφωνα με τον άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο, η καταλλαγή Θεού και ανθρώπου, κατατροπώνεται ο θάνατος και λύνεται η τυραννία του διαβόλου.
Η Μεγάλη Εβδομάδα αρχίζει από την Κυριακή των Βαΐων, τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο και είναι αφιερωμένη στα Άγια Πάθη του Ιησού Χριστού. Την περίοδο αυτή βιώνουμε οι χριστιανοί έντονα αντιθετικά συναισθήματα, τα οποία συνοψίζονται στη λέξη «χαρμολύπη».Μέσα από τον πόνο, τη λύπη, τη μελαγχολία των πρώτων ημερών και των Παθών, φτάνουμε στην Εορτή της Αναστάσεως όπου η ψυχική ευφροσύνη και η σωματική ενδυνάμωση είναι έκδηλα. Πολλές φορές παραλληλίζουμε τις δυσκολίες της ζωής μας με αυτή, την εβδομάδα των παθών, καθώς αναμένουμε τη δικαίωση και τη λύτρωση μέσω της Αναστάσεως. Γι’ αυτό και ο σοφός λαός κάνει λόγο για «Σταύρωση χωρίς ανάσταση», όταν δεν επέρχεται η ευκταία λύση,η κάθαρση, η δικαίωση των κόπων μας.
Συμμετέχοντας στις ακολουθίες της, γινόμαστε μέτοχοι στα γεγονότα των Παθών του Χριστού, καθώς Εκείνος συμπορεύεται με όλους όσοι θέλουν να είναι χριστιανοί, όσοι ελεύθερα, συνειδητά, «αρνούνται τον εαυτό τους και σηκώνουν το σταυρό τους στην καθημερινότητα τους». Κάτω από το πνεύμα αυτό σημειώνεται στον Κανόνα του Πάσχα: «Χθες συνεθαπτόμην σοι Χριστέ, συνεγείρομαι σήμερον αναστάντι σοι…».
Η Μεγάλη Εβδομάδα είναι για όλους ανεξαιρέτως κομβικό σημείο: για πιστούς και άπιστους, για τους δίκαιους και τους αμαρτωλούς. Είναι το βίωμα, η αφορμή και η αφετηρία μιας νέας ζωής, για «νηστεύσαντες και μη νηστεύσαντες», για όσους κατανοούν τα γενόμενα και για όσους μένουν στα φαινόμενα! Για όλους!
Γινόμαστε μέτοχοι καθημερινά σε κάτι σημαντικό τη Μεγάλη Εβδομάδα, ακολουθώντας το Νυμφίο«εν τω μέσω της νυκτός», συνοδοιπόροι στο Σταυρό, στον Επιτάφιο, στο «Ανάστα ο Θεός»!
Ο εορτολογικός κύκλος της Μεγάλης Εβδομάδας έχει ως εξής:
Η Μεγάλη Δευτέρα είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Ιωσήφ του Παγκάλου και στην άκαρπη συκιά, που την καταράστηκε ο Χριστός και ξεράθηκε με έναν Του λόγο. Το περιστατικό της άκαρπης συκιάς, συμβολίζει την Συναγωγή των Εβραίων και γενικά την ζωή του Ισραηλιτικού λαού που ήταν άκαρποι από καλά έργα. Το πρωί της Μεγάλης Δευτέρας τελείται η Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων, ενώ το απόγευμα, όπως και κάθε απόγευμα, ο όρθρος της επόμενης ημέρας, γνωστός και ως «Η Ακολουθία του Νυμφίου».
Η Μεγάλη Τρίτη συνδέεται με δύο παραβολές, εκείνης των δέκα παρθένωνκαιτων ταλάντων. Μάς διδάσκει να είμαστε εργατικοί και οφείλουμε να καλλιεργούμε και να αυξήσουμε τα πνευματικά μας χαρίσματα. Το πρωί της Μεγάλης Τρίτης, τελείται η Λειτουργία των Προηγιασμένων Δώρων, ενώ το βράδυ της ίδιας ημέρας, κατά την Ακολουθία του Νυμφίου(όρθρος Μ. Τετάρτης) ψάλλεται και το τροπάριο της Κασσιανής:“Κύριε, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή,… μυροφόρου αναλαβούσα τάξιν, οδυρομένη μύρα σοι προ του ενταφιασμού κομίζει”. Κρίνεται σκόπιμο να διευκρινιστεί ότι η μελωδός και υμνογράφος Κασσιανή δεν ήταν η πόρνη που σημειώνεται στον ύμνο, αλλά ο τελευταίος αναφέρεται στη γυναίκα που άλειψε με μύρο τα πόδια του Χριστού.
Η Μεγάλη Τετάρτη είναι αφιερωμένη στη μνήμη της αμαρτωλής γυναίκας, που μετανόησε, πίστεψε στον Χριστό και άλειψε τα πόδια Του με μύρο.Την ημέρα αυτή επιτελούμε ανάμνηση και άλλων δύο γεγονότων. Της συγκλήσεως του Συνεδρίου των Ιουδαίων για την καταδίκη του Χριστού και της αναχωρήσεως του Ιούδα προς τους Αρχιερείς με τους οποίους συμφώνησε την προδοσία. Το απόγευμα τελείται στους Ιερούς Ναούς το Μυστήριο του Ιερού Ευχελαίου, προκειμένου να προετοιμάσει τους πιστούς για όσα θα ακολουθήσουν.
Την Αγία και Μεγάλη Πέμπτη εορτάζουμε τον Ιερό Νιπτήρα, το Μυστικό Δείπνο, την Προσευχή στο Όρος των Ελαίων και την προδοσία.Ο Ιησούς σκύβει και πλένει τα πόδια των μαθητών Του, ταπεινά ως δούλος, ψιθυρίζοντας “ουκ ήλθον διακονηθήναι, αλλά διακονήσαι”.ακολουθεί ο Μυστικός Δείπνος,στον οποίο λαμβάνουν χώρα τα ιδρυτικά λόγια του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας της Εκκλησίας: “Τούτο εστί το Σώμα μου … τούτο εστί το Αίμα μου…».Ο Ιησούς πορεύεται στο όρος των Ελαιών με τους μαθητές Του και προσεύχεται. Ακολουθεί η προδοσία του Ιούδα. Στην Ακολουθία των Παθών(Όρθρος Μεγάλης Παρασκευής), διαβάζονται τα δώδεκα Ευαγγέλια (περικοπές εκ των τεσσάρων Ευαγγελιστών, σχετικές με τη Σταύρωση του Χριστού) και λαμβάνει χώρα η τελετή της Σταύρωσης.
Η Μεγάλη Παρασκευή συνδέεται με τα Άγια Πάθη και τη Σταύρωση. Το πρωί πραγματοποιείται η Αποκαθήλωση του Εσταυρωμένου ενώ το βράδυ (Όρθρος Μεγάλου Σαββάτου) ψάλλονται τα Εγκώμια (Επιτάφιος Θρήνος) για το Χριστό και πραγματοποιείται η περιφορά του Επιταφίου. Πλήθος κόσμου συνοδεύει τον επιτάφιο και τηρεί τα κατά τόπους έθιμα. Οι καμπάνες ηχούν πένθιμα και σύμπασα η κτίση συμμετέχει στο γεγονός: «Πάσα η κτίσις ηλλοιούτοφόβω…».
Το Μεγάλο Σάββατο είναι αφιερωμένο στην Ταφή του Χριστού και στην Εις Άδου Κάθοδό Του.Το Μεγάλο Σάββατο το πρωί τελείται ο Εσπερινός με τη Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου. Έχει αναστάσιμο χαρακτήρα και ο λαός την ονομάζειπρώτη Ανάσταση, καθώς ακούγεται η προτροπή «Ανάστα ο Θεός»!, ενώ ραίνονται οι ναοί με δάφνες. Σε κάποιες περιοχές της Ελλάδας οι πιστοί κάνουν θόρυβο με τα καθίσματα, ως προμήνυμα της νίκης του Χριστού επί του θανάτου, την κατάλυση του Άδη.
Περί τα μεσάνυκτα του μεγάλου Σαββάτου τελείται η Ακολουθία της Αναστάσεως και η αφή του Αγίου Φωτός, όπου οι πιστοί προτρέπονται να λάβουν «φως εκ του Ανεσπέρου Φωτός», δηλαδή εκ του Χριστού. Ακολουθεί η Αναστάσιμη Θεία Λειτουργία, σε κλίμα χαράς και ευφροσύνης.
Η Κυριακή του Πάσχα είναι η «εορτή των εορτών και η πανήγυρη των πανήγυρεων», λόγω της Ανατάσεως του Χριστού. Οιχριστιανοίείθισται από την Κυριακή του Πάσχα και για 40 ημέρες να χαιρετούνκαι να απαντούν με το χαρμόσυνο μήνυμα της Αναστάσεως, το «Χριστός Ανέστη!» – «Αληθώς Ανέστη ο Κύριος!».
Η Μεγάλη Εβδομάδα, η εβδομάδα των Παθών και τις Αναστάσεως, είναι δυνατόν να παραλληλιστεί με τις δυσκολίες της ζωής μας. Κάθε άνθρωπος, κάθε χριστιανός, καλείται να γίνει Κυρηναίος (ο άνθρωπος που ηγγάρευσαν οι στρατιώτες να σηκώσει το σταυρό του Χριστού, όταν Εκείνος λύγισε στην πορεία προς το Γολγοθά) στις δυσκολίες του. Να σηκώσει τον σταυρό των προβλημάτων και των αστοχιών του και να πορευτεί τον προσωπικό Γολγοθά του. Να σταυρώσει πάθη και αδυναμίες και να μιμηθεί τον Κύριο, προκειμένου να γευτεί μαζί Του την ένδοξο Ανάσταση. Ο Χριστός προτείνει, προτρέπει, αλλά δεν εκβιάζει, δεν εξαναγκάζει να Τον μιμηθούμε. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι η ελευθερία επιλογών που έχουμε και ο βαθμός που μετέχουμε στα τελούμενα, είναι εκείνος που μάς δικαιώνει και μάς καταξιώνει, που μάς ωθεί να εορτάσουμε μόνοι ή να συνεορτάσουμε με τους άλλους το χαρμόσυνο γεγονός, όποιοι κι αν είμαστε, όπου κι αν βρισκόμαστε.
Πηγη: Αντώνιος Δουνδουλάκης https://shorturl.at/qgugc
