Σε δημόσια διαβούλευση το νέο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό
Η Ηλεία οφείλει να λάβει μέρος στη διαβούλευση με προτάσεις και θέσεις
Του Μιχάλη Δημητρόπουλου
mixalisdimitro@hotmail.com
Σε δημόσια, ηλεκτρονική διαβούλευση έχει τεθεί από τις 3 Ιουλίου το νέο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό (ΕΧΠ) και η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) αυτού, από την ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, μετά από συνεργασία με το Υπουργείο Τουρισμού.
Για τη διατύπωση απόψεων από τους ενδιαφερόμενους, παρέχεται χρόνος έως τις 15 Σεπτεμβρίου, υπερκαλύπτοντας τη νομικά προβλεπόμενη προθεσμία των 35 ημερών. Το αποτέλεσμα της Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης του ΕΧΠ θα είναι η ενσωμάτωση στο Σχέδιο όλων των απαραίτητων μέτρων για την προστασία του Περιβάλλοντος και την αειφόρο ανάπτυξη του τουριστικού τομέα της χώρας μας.
Μετά την ολοκλήρωση της διαβούλευσης, οι σχετικές προτάσεις που διατυπώθηκαν θα αξιολογηθούν από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ώστε να ληφθούν υπόψη στην οριστική διαμόρφωση του νέου ΕΧΠ για τον τουρισμό.
Θα ακολουθήσει η γνωμοδότηση του Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας του άρθρου 4 του N. 4447/2016 (Α’ 241) όπως ισχύει, προκειμένου να προωθηθεί στη συνέχεια η έγκριση του νέου ΕΧΠ για τον τουρισμό και της ΣΜΠΕ αυτού, με Κοινή Απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Τουρισμού.
Σύμφωνα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση και τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, η χώρα χωρίζεται σε πέντε κατηγορίες, ανάλογα με τον βαθμό επιβάρυνσης και για καθεμία ορίζονται νέες κατευθύνσεις ανάπτυξης.
Ο εθνικός χώρος κατηγοριοποιείται με βάση:
α) Τη χωρική διάρθρωση του τουριστικού φαινομένου
Οι περιοχές στις οποίες κατηγοριοποιείται ο εθνικός χώρος (1.034 Δημοτικές Ενότητες), με βάση τη χωρική διάρθρωση των τουριστικών καταλυμάτων είναι οι εξής:
Α) Περιοχές ελέγχου (18 Δ.Ε.)
Β) Αναπτυγμένες περιοχές (84 Δ.Ε.)
Γ) Αναπτυσσόμενες περιοχές (139 Δ.Ε.)
Δ) Περιοχές με δυνατότητες ανάπτυξης (265 Δ.Ε.)
Ε) Μη αναπτυγμένες περιοχές (528 Δ.Ε.)
Προσδιορίζονται κατευθύνσεις και ρυθμίσεις, ανά κατηγορία περιοχών.
β) Τα ειδικά γεωγραφικά χαρακτηριστικά και το ειδικό καθεστώς κάποιων περιοχών
Περιλαμβάνονται:
Περιοχές με ειδικά γεωγραφικά χαρακτηριστικά
– Μητροπολιτικές περιοχές
– Νησιά
– Παράκτια ζώνη
– Ορεινές περιοχές
Κατηγορίες χώρου με ειδικό καθεστώς
– Περιοχές του Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών
– Προστατευόμενοι και εγκαταλελειμμένοι οικισμοί
– Αρχαιολογικοί χώροι, μνημεία και ιστορικοί τόποι
Προσδιορίζονται κατευθύνσεις και ρυθμίσεις, ανά κατηγορία περιοχών.
γ) Τη χωροθέτηση ειδικών μορφών τουρισμού και τουριστικών υποδομών
Προσδιορίζονται κατευθύνσεις για ειδικές μορφές τουρισμού και τις σχετιζόμενες με αυτές τουριστικές υποδομές. Ως ειδικές μορφές τουρισμού είναι οι εξής:
– Τουρισμός υπαίθρου
– Αθλητικός Τουρισμός
– Θαλάσσιος Τουρισμός
– Πολιτιστικός Τουρισμός
– Θρησκευτικός-Προσκυνηματικός Τουρισμός
– Συνεδριακός τουρισμός
– Τουρισμός υγείας
Σημειώνεται ότι με το ΕΧΠ δίνονται κατευθύνσεις για τον υποκείμενο χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό. Παρέχεται η δυνατότητα στα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια και τον Πολεοδομικό Σχεδιασμό Α’ επιπέδου (Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια, Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια κ.λπ.) να εξειδικεύουν τις κατευθύνσεις – ρυθμίσεις του παρόντος ΕΧΠ σε επίπεδο διοικητικής υποενότητας ή τμήματος αυτής, εφόσον αυτό προκύπτει από τα στοιχεία της ανάλυσης στο επίπεδο της κλίμακας του αντίστοιχου σχεδιασμού.
Παράλληλα, περιλαμβάνονται προτάσεις για τις αναγκαίες υποστηρικτικές υποδομές, όπως: μεταφορικές υποδομές, σταθμοί εισόδου, ύδρευση, διαχείριση υγρών και στερεών αποβλήτων, ενέργεια, τηλεπικοινωνίες, υποδομές υγείας.
Airbnb
Στο «κόκκινο» τοποθετούνται 18 περιοχές οι οποίες κρίνονται ως «κορεσμένες» και για πρώτη φορά κατηγοριοποιούνται ξεχωριστά ως «περιοχές ελέγχου». Στις εκτός σχεδίου κορεσμένες περιοχές προτείνεται περιορισμός της δημιουργίας νέων εγκαταστάσεων ή χρήσεων μη συμβατών με την τουριστική δραστηριότητα (ιδίως βιομηχανικές και βιοτεχνικές εγκαταστάσεις, εγκαταστάσεις χονδρικού εμπορίου, κτίρια και γήπεδα αποθήκευσης, κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις). Άλλες 84 χαρακτηρίζονται ως «αναπτυγμένες», για τις οποίες μπαίνουν επίσης περιορισμοί ως προς τη δόμηση και στην ποιότητα των καταλυμάτων.
Επιπλέον, προτείνεται η επιβολή τέλους υπέρ του Πράσινου Ταμείου, επί των δραστηριοτήτων του τουρισμού, συμπεριλαμβανόμενων των βραχυχρόνιων μισθώσεων (γνωστές ως Airbnb) και των απλών ενοικιαζόμενων δωματίων, με σκοπό τη χρηματοδότηση αναπλάσεων και υποδομών. Επίσης, προτείνεται περιορισμός στον αριθμό των Airbnb και ακινήτων με βραχυχρόνια μίσθωση αλλά και στον αριθμό των ενοικιαζόμενων δωματίων, ως ποσοστό των τουριστικών κλινών, δίχως να δίνονται περισσότερες λεπτομέρειες.
Επιδοτήσεις τουριστικών δραστηριοτήτων
Παράλληλα, επιχειρείται να συνδεθεί η δυνατότητα επιδοτήσεων μιας τουριστικής επιχείρησης (μέσω ΕΣΠΑ, Ταμείου Ανάκαμψης κλπ.) με την περιοχή όπου βρίσκεται και την ποιοτική της διαβάθμιση (αστέρια). Ειδικότερα, προτείνεται ότι, επενδύσεις που αφορούν στην κατασκευή νέων μονάδων ή στην επέκταση παλαιών δεν θα επιδοτούνται εάν βρίσκονται εντός κορεσμένων περιοχών (αλλιώς «περιοχές ελέγχου»). Αντίστοιχες επενδύσεις σε αναπτυγμένες περιοχές θα ενισχύονται μόνο εάν αφορούν καταλύματα άνω των 4 αστέρων, ενώ σε όλες τις υπόλοιπες θα μπορούν να επιδοτούνται και τουριστικές επενδύσεις άνω των 3 αστέρων.
Σε κορεσμένες περιοχές θα δίνονται επιδοτήσεις για έργα που αφορούν στον εκσυγχρονισμό ξενοδοχειακών μονάδων μόνο εάν ανήκουν ή αναβαθμίζονται σε κατηγορία τουλάχιστον 4 αστέρων. Για όλες τις υπόλοιπες περιοχές οι επιδοτήσεις θα αφορούν καταλύματα άνω των 3 αστέρων. Όταν η ίδρυση και ο εκσυγχρονισμός μιας ολοκληρωμένης μορφής ξενοδοχειακής μονάδας αφορά παραδοσιακά κτίρια ή όσα έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα, τότε προτείνεται να επιδοτούνται όσα έργα ανήκουν ή αναβαθμίζονται σε κατηγορία άνω των 3 αστέρων εάν βρίσκονται σε κορεσμένες ή ανεπτυγμένες περιοχές και τουλάχιστον 2 αστέρων στις υπόλοιπες. Αντιστοίχως, θα ενισχύονται και νέου τύπου επενδύσεις που προβλέπει το νέο ΕΧΠ Τουρισμού για «Δίκτυα και συστάδες (cluster) τουριστικών προορισμών» σε περιοχές ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες.
Σποραδικό ξενοδοχείο
Επιπλέον, θεσπίζεται η έννοια του «Σποραδικού ξενοδοχείου» παρέχοντας τη δυνατότητα δημιουργίας Σύνθετων Τουριστικών Καταλυμάτων (δηλαδή υποδομών ξενοδοχείων που συνδυάζουν επιπλωμένες κατοικίες για ενοικίαση ή πώληση και εγκαταστάσεις ειδικής τουριστικής υποδομής) εντός εγκαταλελειμμένων οικισμών προϋφισταμένων του 1923 ή με πληθυσμό κάτω από 2.000 κατοίκους, με υποχρέωση ανάπλασής τους. Αφορά οικισμούς που υπάρχουν διάσπαρτοι στην Ελλάδα, όπως σε Τήνο, Ρόδο, Σφακιά, Καστοριά, Γρεβενά, Πελοπόννησο κ.ά. Προϋποθέτει ωστόσο νομοθετική ρύθμιση για τα κριτήρια επιλογής τους, τον τρόπο απόκτησης ακινήτων, τα πολεοδομικά και οικονομικά κίνητρα κλπ.
Βραχονησίδες, ακατοίκητα νησιά και παράκτια ζώνη
Όσον αφορά στις βραχονησίδες και στα ακατοίκητα νησιά κάτω των 300 στρεμμάτων παραμένουν εκτός τουριστικού …κάδρου καθώς δεν θα επιτρέπεται κανένα είδος ανάπτυξης. Ωστόσο για τα ακατοίκητα νησιά έκτασης άνω των 300 στρεμμάτων επιτρέπονται Οργανωμένοι Υποδοχείς Τουριστικών Δραστηριοτήτων, ήπιας ανάπτυξης.
Στις παράκτιες ζώνες της ηπειρωτικής χώρας και των νήσων, σε βάθος 500 μέτρων από τη γραμμή αιγιαλού _ λαμβάνοντας υπόψη την εξέλιξη της ανόδου της στάθμης της θάλασσας λόγω κλιματικής αλλαγής _ θα απαγορευτεί η εγκατάσταση κτιρίων μόνιμου χαρακτήρα σε υψόμετρο μικρότερο του υψομέτρου του αιγιαλού, προσαυξημένο κατά 60 εκατοστά.
Οργανωμένες μορφές τουρισμού
Επίσης, σε οργανωμένες μορφές ανάπτυξης τουρισμού (ΟΜΑΤ) στις οποίες περιλαμβάνονται οργανωμένοι υποδοχείς, σύνθετα τουριστικά καταλύματα κ.ά. θα επιτρέπονται αιολικές εγκαταστάσεις, ενώ θα μπορούν να ενσωματώνουν και τμήματα προστατευόμενων περιοχών. Προτείνεται ακόμη αύξηση των εγκαταστάσεων γκολφ, ανάπτυξη συνεδριακού τουρισμού σε αναπτυγμένα και αναπτυσσόμενα αστικά κέντρα με δυνατότητα αύξησης βασικών πολεοδομικών όρων (συντελεστής δόμησης, συντελεστής όγκου), αξιοποίηση ανενεργών λατομείων για τουριστικές δραστηριότητες κλπ.
Εντός των πόλεων, σε περίπτωση απόσυρσης απαξιωμένων τουριστικών μονάδων θα δίνεται η δυνατότητα μεταφοράς συντελεστή δόμησης και επανακατασκευής τους στην ίδια θέση με τον συντελεστή που ίσχυε όταν είχαν αδειοδοτηθεί. Επιπλέον, παραδοσιακά κτίσματα θα μπορούν να μετατραπούν σε τουριστικά καταλύματα σε περιοχές αμιγούς και γενικής κατοικίας.
Τι προβλέπει η χωρική οργάνωση τουριστικών καταλυμάτων ανά περιοχή
(Α) Περιοχές ελέγχου (κορεσμένες):
Σε αυτές περιλαμβάνονται οι: παραλία Πιερίας, τμήμα της Σκιάθου και της Κέρκυρας (κοντά στην πόλη), Ζάκυνθος (δημοτικές ενότητες Ζακυνθίων, Αρκαδίων και Λαγανά), Ερμούπολη Σύρου, Σαντορίνη (Θήρα και Οία), Ανατολική Κως, Μύκονος, Ρόδος (Αφάντου, Ιαλυσός, Καλλιθέα), Νότια Τήνος, Μάλια και Χερσόνησος Ηρακλείου και Νέα Κυδωνία Χανίων.
Μέχρι τον καθορισμό χρήσεων γης, όρων και περιορισμών δόμησης στις εκτός σχεδίου περιοχές, για την ανέγερση νέων ξενοδοχείων το ελάχιστο απαιτούμενο εμβαδόν γηπέδου αυξάνεται σε 16 στρέμματα. Στις ίδιες περιοχές εντός του δικτύου Natura 2000 η ανάπτυξη νέων τουριστικών υποδομών επιτρέπεται μόνο μετά τον καθορισμό σχεδίων διαχείρισης.
Επιτρεπόμενη κατασκευή νέων καταλυμάτων σε κατηγορίες 4 και 5 αστέρων. Μεταξύ άλλων, επιτρέπεται εκσυγχρονισμός υφιστάμενων μονάδων, αναβάθμιση σε 4 ή 5 αστέρων/κλειδιών και η μετατροπή τους σε ΟΜΑΤ. Προτείνεται μερική ή ολική απόσυρση απαξιωμένων ή εγκαταλελειμμένων κτιρίων και τουριστικών εγκαταστάσεων, ή και κατεδάφισή τους εάν προσβάλλουν το τοπίο κλπ.
(Β) Αναπτυγμένες περιοχές:
Προβλέπονται τα ίδια με τις κορεσμένες περιοχές, με τη διαφορά ότι στις εκτός σχεδίου περιοχές για την ανέγερση νέων ξενοδοχείων (4 και 5 αστέρων) το ελάχιστο απαιτούμενο εμβαδόν γηπέδου ορίζεται στα 12 στρέμματα, σημαντικά μικρότερο από τα 20 στρέμματα που προέβλεπε το ΕΧΠ του 2013, το οποίο είχε ακυρωθεί από το ΣτΕ. Επιπλέον προωθείται παροχή κινήτρων για τη μετατροπή παραδοσιακών ή διατηρητέων κτιρίων σε ξενοδοχειακές μονάδες
(Γ) Αναπτυσσόμενες περιοχές:
Προτείνονται οι ίδιες δυνατότητες με την κατηγορία (Β) με τη διαφορά ότι επιτρέπεται δόμηση νέων καταλυμάτων σε κατηγορίες 3, 4 και 5 αστέρων, δίχως ωστόσο να γίνεται αναφορά σε επιτρεπόμενη αρτιότητα ή περιορισμούς σε εντός σχεδίου περιοχές, καθώς και επέκταση υφιστάμενων μονάδων των ίδιων κατηγοριών. Προβλέπεται αξιοποίηση εγκαταλελειμμένων οικισμών αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος, με τη μετατροπή κτιρίων σε καταλύματα (τουλάχιστον 3 αστέρων) ή και με νέες μεγαλύτερου μεγέθους επενδύσεις με κίνητρα προς τους σημερινούς ιδιοκτήτες ή τους ενδιαφερόμενους επενδυτές (π.χ. προσαύξηση της δόμησης κατά εμβαδόν ίσο με το 20% της υλοποιημένης). Στα νησιά της κατηγορίας η μέγιστη δυναμικότητα των μονάδων θα φτάνει τις 100 κλίνες.
(Δ) Περιοχές με δυνατότητες ανάπτυξης:
Επιτρέπεται κατασκευή νέων καταλυμάτων, επέκταση και εκσυγχρονισμός υφιστάμενων σε κατηγορίες 3, 4 και 5 αστέρων και στα νησιά έως 100 κλίνες. Προτείνονται κίνητρα για ανάπτυξη ειδικών μορφών τουρισμού, μετατροπή παραδοσιακών ή διατηρητέων κτιρίων σε ξενοδοχειακές μονάδες και αξιοποίηση εγκαταλελειμμένων οικισμών (όπως στην κατηγορία Γ).
(Ε) Μη αναπτυγμένες περιοχές:
Προβλέπεται παροχή κινήτρων με ευνοϊκότερους όρους δόμησης (π.χ. υπό προϋποθέσεις έως και 10% μεγαλύτερος συντελεστής δόμησης, κάλυψη, ύψος, όγκος) μείωση των απαιτούμενων κριτηρίων κτιριοδομικής και πολεοδομικής αναβάθμισης τουριστικών καταλυμάτων κ.λπ.. Επίσης, προωθείται ανάπτυξη ειδικών μορφών τουρισμού και αξιοποίηση εγκαταλελειμμένων οικισμών.
Τι επιτρέπεται στις περιοχές Natura
Tο προτεινόμενο ΕΧΠ για τον Τουρισμό δίνει συγκεκριμένες κατευθύνσεις για περιοχές του Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών όπως την απαγόρευση ανάπτυξης νέων τουριστικών υποδομών στις περιοχές ελέγχου που υπάγονται στο δίκτυο Natura 2000, μέχρι τον καθορισμό σχεδίων διαχείρισης.
Εν τούτοις, όπως αναφέρεται στην υπό διαβούλευση ΣΜΠΕ, τουριστικές εγκαταστάσεις μπορούν να καταλάβουν μέρος τύπων οικοτόπων (εκτός των περιοχών προτεραιότητας), άρα και να μειώσουν την έκτασή τους.
Όπως σημειώνεται στη ΣΜΠΕ, το ΕΧΠ ακολουθείται και από άλλες ενέργειες, άδειες και εγκρίσεις προκειμένου να αδειοδοτηθούν έργα που περιλαμβάνονται σε αυτό. «Επομένως εύλογο είναι, όσον αφορά στα θέματα του Δικτύου Natura 2000 να θέτει γενικές κατευθύνσεις, όρους και περιορισμούς που σε συνδυασμό με το σύνολο των δεσμεύσεων που προκύπτουν από την ειδική νομοθεσία για τις περιοχές του Δικτύου Natura 2000 καθώς και την προβλεπόμενη λεπτομερέστερη ανάλυση που ακολουθεί για την αδειοδότηση ενός εκάστου έργου να εξασφαλίζουν πλήρως τη συνοχή και ακεραιότητα του Δικτύου», επισημαίνουν οι συντάκτες της μελέτης.
Να λάβει μέρος στην διαβούλευση η Ηλεία
Το ΕΧΠ έχει χωρίσει τις Δημοτικές Ενότητες της Ηλείας, όπως και της υπόλοιπης χώρας ανά κατηγορίες ανάπτυξης τουρισμού. Με δεδομένο ότι το ΕΧΠ θα δώσει κατευθύνσεις και στο Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο της Ηλείας (ΕΠΣ) για τις χρήσεις γης, είναι αυτονόητο πως όλοι οι Δήμοι, η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και οι αρμόδιοι φορείς οφείλουν να λάβουν μέρος στη διαβούλευση και να καταθέσουν τις προτάσεις τους, καθότι το νέο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό (ΕΧΠ), θα καθορίσει την τουριστική ανάπτυξη της περιοχής μας για τα επόμενα πολλά χρόνια.
Τι προβλέπει το ΕΧΠ για τις Δημοτικές Ενότητες της Ηλείας
Δημοτική Ενότητα Κατηγορία
Πύργου Γ (αναπτυσσόμενη περιοχή)
Βώλακος Ε (μη ανεπτυγμένη περιοχή)
Ιάρδανου Ε (μη ανεπτυγμένη περιοχή)
Ωλένης Ε (μη ανεπτυγμένη περιοχή)
———————————————————————————————–
Αμαλιάδας Δ (περιοχή με δυνατότητες ανάπτυξης)
Πηνείας Ε (μη ανεπτυγμένη περιοχή)
———————————————————————————————————-
Λεχαινών Ε (μη ανεπτυγμένη περιοχή)
Ανδραβίδας Δ (περιοχή με δυνατότητες ανάπτυξης)
Βουπρασίας Ε (μη ανεπτυγμένη περιοχή)
Κάστρου-Κυλλήνης Β (ανεπτυγμένη περιοχή)
———————————————————————————————————-
Σκιλλούντος Ε (μη ανεπτυγμένη περιοχή)
Αλιφείρας Ε (μη ανεπτυγμένη περιοχή)
Ανδρίτσαινας Ε (μη ανεπτυγμένη περιοχή)
———————————————————————————————————–
Αρχαίας Ολυμπίας Δ (περιοχή με δυνατότητες ανάπτυξης)
Λαμπείας Ε (μη ανεπτυγμένη περιοχή)
Λασιώνος Ε (μη ανεπτυγμένη περιοχή)
Φολόης Ε (μη ανεπτυγμένη περιοχή)
———————————————————————————————————–
Ζαχάρως Δ (περιοχή με δυνατότητες ανάπτυξης)
Φιγαλείας Ε (μη ανεπτυγμένη περιοχή)
————————————————————————————————————
Γαστούνης Ε (μη ανεπτυγμένη περιοχή)
Βαρθολομιού Γ (αναπτυσσόμενη περιοχή)
Τραγανού Ε (μη ανεπτυγμένη περιοχή)
