της Μαρίας Ταράνη – θεραπευτικό προσωπικό στο ΚΕΘΕΑ ΚΥΤΤΑΡΟ ΟΞΥΓΟΝΟ
Η οικογένεια είναι το πρώτο και σημαντικότερο περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγαλώνει ένα παιδί και από αυτό δέχεται τα πρώτα ερεθίσματα των ανθρώπινων και κοινωνικών σχέσεων. Η προσωπικότητα του ατόμου διαμορφώνεται στα βασικά της στοιχεία στα πρώτα χρόνια της ζωής. Συνεπώς ο ρόλος της οικογένειας στην πρόληψη της εξάρτησης και των εξαρτητικών συμπεριφορών είναι καθοριστικός. Υπάρχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά στην οικογένεια τα οποία είναι δυνατόν να βάλουν τις προϋποθέσεις για την υγιή ανάπτυξη του παιδιού και να λειτουργήσουν προστατευτικά.
Η θετική, ζεστή σχέση μεταξύ γονέων και παιδιών λειτουργεί προστατευτικά και δίνει αίσθημα ασφάλειας ακόμα κι όταν υπάρχει κάποιο πρόβλημα μέσα στην οικογένεια.
Η ανοιχτή και άμεση επικοινωνία μέσα στην οικογένεια, και ιδιαίτερα μεταξύ γονέων και παιδιών, επιτρέπει την επίλυση προβλημάτων, το μοίρασμα προσωπικών αγωνιών, την ψυχολογική στήριξη, την αντιμετώπιση του άγχους.
Οι ρεαλιστικές προσδοκίες των γονέων για τα παιδιά τους, όχι παράλογες αλλά ούτε χαμηλές, και η θετική στάση των γονέων απέναντι στις ικανότητες των παιδιών ενισχύουν την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθησή τους. Παράλληλα, επιτρέπουν στο παιδί να καλλιεργεί την κριτική σκέψη και να θέτει ρεαλιστικούς στόχους για τη ζωή του.
Η ανάληψη μικρών ευθυνών και η οριοθέτηση δημιουργούν σταδιακά στα παιδιά την αίσθηση ότι μπορούν να σταθούν στα πόδια τους. Οι σταθεροί και συνεπείς κανόνες είναι σημαντικοί και δίνουν πλαίσιο στη ζωή. Για τα παιδιά οι κανόνες θέτουν ασφαλή όρια, για να μάθουν να ζουν με τους άλλους. Στην πραγματικότητα τα ίδια τα παιδιά, παρότι συχνά αντιδρούν, θέλουν τους κανόνες γιατί τους δίνουν την αίσθηση ασφάλειας και ανακούφισης.
Η επαφή των γονέων με το σχολείο, η συμμετοχή και το ενδιαφέρον τους για τη βελτίωσή του, η επικοινωνία με τους ανθρώπους ενός χώρου που έχει έναν πολύ σπουδαίο ρόλο όχι μόνο να μεταφέρει γνώσεις στα παιδιά αλλά να τα εκπαιδεύσει σε κοινωνικές και προσωπικές δεξιότητες, είναι επίσης σημαντικά για την εξέλιξη των παιδιών, όπως
σημαντική είναι και η αξιοποίηση των διαφόρων πηγών βοήθειας σε θέματα υγείας, κοινωνικής φροντίδας και εκπαίδευσης που προσφέρονται στην τοπική κοινότητα.
Οι γονείς είναι αγγελιοφόροι μηνυμάτων για τα παιδιά τους. Η ικανότητά τους να αντιμετωπίζουν τη ζωή με θετικό τρόπο, η αποχή των ίδιων από τη χρήση ουσιών, η διαχείριση δύσκολων καταστάσεων με λειτουργικό τρόπο καθιστά τους ίδιους πολύ ισχυρά θετικά πρότυπα.
Η προεφηβεία- εφηβεία είναι μια περίοδος της ζωής με προβληματισμούς, εκρήξεις, πειραματισμούς. Σε αυτή τη φάση της ζωής του ο έφηβος δίνει την εικόνα ότι δεν «ακούει» και «κάνει τα δικά του». Πέφτοντας ο γονέας σε αυτή την «παγίδα», συγκρούεται με το παιδί του και είτε βάζει παράλογες τιμωρίες, είτε από συναισθηματική κούραση το αφήνειστην ησυχία του. Οι γονείς,βοηθητικό είναι να κρατάνε τις ισορροπίες , να δείχνουν κατανόηση, να ενισχύουν τον διάλογο, να ελέγχουν διακριτικά τις παρέες των παιδιών και κυρίως να έχουν κοινή στάση απέναντι στα θέματα που αφορούν τα παιδιά.
Επίσης εξαιρετικά σημαντικός είναι και ο ρόλος της οικογένειας στην αποκατάσταση του εθισμού. Οι γονείς είναι εκείνοι που πρώτοι θα αντιληφθούν σημάδια εξαρτητικής συμπεριφοράς και χρειάζεται να κινητοποιηθούν αναζητώντας ενημέρωση και βοήθεια. Ενημέρωση για το πώς τα πρώτα σημάδια δε θα καταλήξουν σε εξάρτηση (πρόληψη) και,αν η εξάρτηση έχει παγιωθεί,βοήθεια για το πως μπορεί να αντιμετωπιστεί.
Το ΚΕΘΕΑ μέσα από τα Κέντρα Οικογενειακής Υποστήριξης απευθύνεται στις οικογένειες και στους σημαντικούς άλλους όσων αντιμετωπίζουν πρόβλημα χρήσης ουσιών, προσφέροντας ενημέρωση, συμβουλευτική και θεραπεία.
Το Πρόγραμμα Οικογενειακής Υποστήριξης, υιοθετώντας βασικά στοιχεία της συστημικής θεωρίας, υποστηρίζει πως το θέμα της εξάρτησης δεν πηγάζει ή αφορά μόνο το εξαρτημένο άτομο, αλλά τόσο το οικογενειακό, όσο και το κοινωνικό του περιβάλλον. Έτσι κρίνεται απαραίτητη η ενεργή συμμετοχή των μελών της οικογένειας του εξαρτημένου στο Πρόγραμμα.
Η συμμετοχή της οικογένειας στη θεραπευτική διαδικασία ενισχύει την κινητοποίηση και την παραμονή στο θεραπευτικό πρόγραμμα, συμβάλλει στην επίτευξη της αποχής, βελτιώνει την οικογενειακή και κοινωνική λειτουργικότητα και αποτελεί παράγοντα πρόληψης της υποτροπής. Ένας σημαντικός στόχος της οικογενειακής θεραπείας είναι και η πρόληψη μέσα από την υποστήριξη παιδιών των οποίων οι γονείς και τα αδέρφια κάνουν χρήση ουσιών καθώς έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμπλακούν και τα ίδια στη χρήση.
Στο Πολυδύναμο Κέντρο του ΚΕΘΕΑ ΚΥΤΤΑΡΟ-ΟΞΥΓΟΝΟ στον Πύργο λειτουργεί Πρόγραμμα Οικογενειακής Υποστήριξης.Οι Υπηρεσίες του Προγράμματος παρέχουνστους ενδιαφερόμενους:
- Ενημέρωση για τη χρήση, την εξάρτηση και τις δυνατότητες θεραπείας,
- Συναισθηματική στήριξη και ενίσχυση,
- Εκμάθηση νέων τρόπων σκέψης και συμπεριφοράς ,
- Βελτίωση της επικοινωνίας και της λειτουργικότητας της οικογένειας,
- Προσωπική ανάπτυξη μέσα από ομάδες αυτοβοήθειας και δημιουργικές δραστηριότητες,
- Πρόληψη μέσω ενημερώσεων και σεμιναρίων
