Τι δείχνουν τα στοιχεία της προκαταρκτικής αξιολόγησης κινδύνων πλημμύρας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργεια
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα σε συνδυασμό με την άναρχη δόμηση και το μπάζωμα των ρεμάτων πλημμυρίζουν περιοχές με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις περιουσίες και τις ανθρώπινες ζωές
Ούτε κλιματική κρίση, ούτε ο «Θεός κριτής» – 180 νεκροί τα τελευταία 100 χρόνια
Στα εβραϊκά Daniel, αφού εβραϊκό είναι το όνομα της κακοκαιρίας που χτύπησε την Ελλάδα σημαίνει «ο Θεός είναι ο κριτής μου» και έχει να κάνει με τον γνωστό σε εμάς από τη Βίβλο Δανιήλ.
Ο Θεός λοιπόν ήταν «κριτής» της Θεσσαλίας και την «έπνιξε», αφού βρήκε το πρόσφορο έδαφος, την ανοχύρωτη έκταση σε περίπτωση εισβολής «θάλασσας» και των ανθρώπων τις (επικίνδυνες) ολιγωρίες. Γιατί περί θάλασσας πρόκειται τόσος όγκος υδάτων και περί ολιγωρίας – το λιγότερο – πρόκειται η μη θωράκιση των περιοχών από πιθανές καταιγίδες!
Τον Οκτώβριο του 2022, πέρυσι δηλαδή, η Κρήτη είχε θρηνήσει δύο ανθρώπους από φονικές πλημμύρες που είχαν χτυπήσει το νησί.
Το 2017 θρηνήσαμε 24 νεκρούς στη Μάνδρα, το 1961 στην Αττική 43 νεκρούς, το 1977 στην Αττική 37 νεκρούς, το 1994 επίσης στην Αττική 17 νεκρούς και από το ξημέρωμα του 21ου αιώνα η Ελλάδα μετράει – για την ώρα – 130 ανθρώπινες ζωές από πλημμύρες.
Η Ε.Ε. καθοδηγεί. Ποιος την ακούει;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, το 2006 είχε εκδώσει οδηγίες για τη διαχείριση των κινδύνων από πλημμύρες:
1. Τα κράτη μέλη πρέπει να προβούν σε προκαταρκτική αξιολόγηση του κινδύνου πλημμύρας στις λεκάνες απορροής ποταμών και στις παράκτιες ζώνες.
2. Όπου εντοπίζεται σημαντικός κίνδυνος, πρέπει να αναπτυχθούν χάρτες κινδύνου πλημμύρας και χάρτες κινδύνου πλημμύρας.
3. Για αυτές τις ζώνες πρέπει να αναπτυχθούν σχέδια διαχείρισης κινδύνων πλημμύρας. Αυτά τα σχέδια πρέπει να περιλαμβάνουν μέτρα που θα μειώσουν τις πιθανές αρνητικές συνέπειες των πλημμυρών για την ανθρώπινη υγεία, το περιβάλλον πολιτιστική κληρονομιά και την οικονομική δραστηριότητα, και θα πρέπει να επικεντρώνονται στην πρόληψη, την προστασία και την ετοιμότητα.
Και στην Ελλάδα του 2023 ούτε πρόληψη, ούτε προστασία κι από ετοιμότητα; Στα λόγια!
Αντί να προσευχόμαστε όταν βρέχει θα έπρεπε να εργαζόμαστε όταν έχει λιακάδα, αλλά πού; Στην Ελλάδα των αέναων διακοπών;
Η «καταραμένη» ποιήτρια Σίλβια Πλαθ είχε γράψει κάποτε: «Βρέχει. Έχω την παρόρμηση να γράψω ένα ποίημα, αλλά θυμάμαι κάτι σε ένα σημείωμα: μετά από μια καταρρακτώδη βροχή, ποιήματα με τίτλο «Βροχή» έρχονται από κάθε γωνιά της χώρας».
Όταν βρέχει στην «καταραμένη» Ελλάδα, δεν είναι ώρα για ποιήματα, είναι ώρα για προσευχές και την επομένη μέρα για θρήνους.
Και οι πολιτικοί μας θυμώνουν και εξεγείρονται με τις βροχές, γιατί αυτές δεν έχουν μάθει ακόμα να πέφτουν προς τα πάνω και τους χαλάνε τη ραστώνη τους στις δάφνες των επίπλαστων επιτυχιών τους!
Στην Ελλάδα των αφελών ψηφοφόρων και των πονηρών πολιτικών ταιριάζει το: «τι θα γίνουμε αν δε βρέξει κι άμα βρέξει τι θα κάνουμε; Υπομονή;
Ποιες περιοχές της Ελλάδας κινδυνεύουν από πλημμύρες και τι πρέπει να προσέξουν οι κάτοικοι
Με δεκάδες χωριά, πόλεις και νησιά να παλεύουν ακόμα με τις λάσπες και τις ανοιχτές πληγές που άφησε πίσω του ο μεσογειακός κυκλώνας στην Ελλάδα και τον χειμώνα να καταφτάνει μαζί με προειδοποιήσεις για έντονα και ακραία πλημμυρικά φαινόμενα, πολλές περιοχές βρίσκονται στο «κόκκινο» και κινδυνεύουν να πλημμυρίσουν.
Όπως είχε δηλώσει στο Sputnik ο διδάκτωρ του τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών, Μιχάλης Διακάκης, στο τμήμα του «υπάρχει από το 2012 ένας χάρτης ο οποίος δείχνει τις περιοχές οι οποίες παρουσιάζουν μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης πλημμυρικών φαινομένων».
«Δεν μπορεί κανείς να πει ότι φέτος περιμένω μια πλημμύρα, για παράδειγμα, στον Έβρο ή στην Πελοπόννησο, αλλά αυτό που μπορεί να κάνει είναι να χαρτογραφήσει αυτές τις περιοχές και να πει ότι οι συγκεκριμένες παρουσιάζουν συνήθως ή πιο συχνά πλημμυρικά φαινόμενα και να υπάρχει εγρήγορση μεγαλύτερη σε αυτές τις περιοχές» ανέφερε ο ειδικός.
Σε ποιες περιοχές καταγράφονται πλημμυρικά φαινόμενα
Μεταξύ των περιοχών αυτών που καταγράφονται πλημμυρικά φαινόμενα και που μπορεί να παρουσιαστούν εκ νέου, όπως είπε ο κ. Διακάκης, είναι η Δυτική και η Ανατολική Αττική, τα δυτικά προάστια της Αθήνας, το κέντρο της Θεσσαλονίκης και κάποια τμήματα της πόλης, περιοχές της Πελοποννήσου, της Εύβοιας και της Ρόδου.
Στο τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, εξηγεί ο κ. Διακάκης, έχουν αναλυτικά στοιχεία για περίπου 600 ξεχωριστά πλημμυρικά συμβάντα που έχουν σημειωθεί σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας και τα οποία έγιναν «από τις αρχές του αιώνα έως σήμερα».
Φωτογραφία: Μιχάλης Διακάκης
Οι αιτίες για τις πλημμύρες
Άναρχη δόμηση, μπάζωμα ρεμάτων και δάση που κάηκαν είναι μεταξύ των αιτιών που ενισχύουν τα δραματικά αποτελέσματα στις πλημμύρες.
«Στο Μουζάκι, για παράδειγμα, έχουμε έναν χάρτη που δείχνει πώς ήταν το ρέμα ανοικτό και πώς μίκρυνε σιγά-σιγά με τα χρόνια. Αυτό είναι που λέμε ότι το να “χτίζουμε μέσα στα ρέματα” είναι μία από τις χρόνιες παθήσεις και είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα το Μουζάκι. Υπάρχει όμως και η αιτία από τις φωτιές σε δάση σε κάποιες περιοχές, ενώ σε κάποιες άλλες υπάρχουν πιο εξόφθαλμες αιτίες με κατασκευές και κτίρια ακριβώς μέσα στα ρέματα» ανέφερε χαρακτηριστικά ο ίδιος.
Η Πολιτεία, όπως εξηγεί ο διδάκτωρ του ΕΚΠΑ, ενημερώνεται από την επιστημονική κοινότητα μέσω δύο οδών: Είτε με τις επίσημες ανακοινώσεις που πραγματοποιούν οι επιστήμονες μέσα από συνέδρια και άλλα φόρα είτε με απευθείας ενημερώσεις που πραγματοποιούν διάφορα επιστημονικά κέντρα.
Δρόμοι και γέφυρες σε περιοχές υψηλού πλημμυρικού κινδύνου
Στα στοιχεία που διαθέτει ο κ. Διακάκης δείχνουν επίσης ότι τα τελευταία χρόνια σε πλημμυρικά φαινόμενα έχουν μειωθεί οι θάνατοι εντός των σπιτιών και έχουν αυξηθεί οι θάνατοι εκτός αυτών, όπως την ώρα που άνθρωποι βρίσκονται μέσα στο αυτοκίνητό τους.
«Η μία αιτία είναι ότι οι κατασκευές μας έχουν γίνει αρκετά πιο καλές, δηλαδή έχουμε πάει από φτωχού τύπου κατασκευές που είχαμε τις δεκαετίες του ’50, του ’60 και του ’70 σε κατασκευές που μας προστατεύουν από σεισμούς και πλημμύρες, δηλαδή δεν καταρρέουν εύκολα τα σπίτια. Δεν λέω ότι δεν συμβαίνει ποτέ, αλλά ότι συμβαίνει σπάνια. Το δεύτερο είναι ότι έχει επεκταθεί πολύ το οδικό δίκτυο και έχει αυξηθεί πολύ η χρήση του αυτοκινήτου με αποτέλεσμα να έχουμε πολλές οδικές υποδομές, γέφυρες και δρόμους σε περιοχές υψηλού πλημμυρικού κινδύνου» δηλώνει ο κ. Διακάκης προσθέτοντας ότι μια τέτοια χαρακτηριστική περίπτωση ήταν «οι θάνατοι που συνέβησαν το 2013 στη Ρόδο».
Εκπαίδευση των κατοίκων σε επικίνδυνες περιοχές
Ο κ. Διακάκης θεωρεί υψίστης σημασίας την ενημέρωση του κοινού προκειμένου να προφυλάσσεται κατά τη διάρκεια των πλημμυρών τονίζοντας μάλιστα ότι «πρέπει να βελτιωθεί ο τρόπος προειδοποίησης».
«Να γίνει πολύ καλή ενημέρωση και εκπαίδευση των κατοίκων που βρίσκονται σε περιοχές που υπάρχει κίνδυνος. Μπορεί επίσης να βελτιωθεί ο τρόπος που επικοινωνείται η προειδοποίηση. Δηλαδή να πάμε από το κλασικό δελτίο τύπου που βγάζει η Πολιτική Προστασία ή η περιφέρεια σε κάτι που να είναι πιο σωστό επικοινωνιακά. Υπάρχουν τεχνικές, όπως χρωματικοί κώδικες ώστε ο πολίτης να λαμβάνει πιο καλά το μήνυμα και να ξέρει πότε τον αφορά. Είναι σημαντικό να καταλαβαίνει ο πολίτης αν τον αφορά μια προειδοποίηση γιατί αν ανά δύο ημέρες ακούμε ένα έκτακτο δελτίο και δεν διαβάζουμε τις λεπτομέρειες αρχίζει ο πολίτης να έχει την ψευδαίσθηση ότι δεν τον αφορά ποτέ» επισήμανε ο κ. Διακάκης προσθέτοντας ότι προς την σωστή κατεύθυνση είναι οι ειδοποιήσεις από το 112.
Τι πρέπει να κάνει η Πολιτεία
Ο κ. Διακάκης υποστηρίζει ότι πρέπει να γίνουν μια σειρά από παρεμβάσεις έτσι ώστε να μειωθούν οι κίνδυνοι και τα πλημμυρικά φαινόμενα.
«Να δώσουμε χώρο στο νερό να πάει απρόσκοπτα στη θάλασσα. Δηλαδή να άρουμε οπωσδήποτε οποιεσδήποτε ανθρώπινες παρεμβάσεις οι οποίες δυσχεραίνουν τη ροή του νερού, να δώσουμε χώρο στα ρέματα εκεί που τα έχουμε καταπατήσει ή μπαζώσει για να επανέλθουν στην πρότερη μορφή που είχαν. Πάλι εδώ είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα το Μουζάκι που είχε μια κοίτη η οποία στο ύψος του Κέντρου Υγείας ήταν 180 μέτρα και έχει γίνει 60 μέτρα. Αυτό το ρέμα θέλει χώρο έτσι ώστε όταν γίνεται πλημμύρα να έχει τον χώρο που χρειάζεται για να μην πλήττονται υποδομές» ανέφερε.
FOTO PAMISOS_XARTIS
Πόσο κινδυνεύει η Ηλεία από τις πλημμύρες
Σύμφωνα με τους χάρτες της γενικής γραμματείας υδάτων και του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργεια που αφορούν την προκαταρκτική αξιολόγηση κινδύνων πλημμύρας μεγάλη έκταση της Ηλείας ανήκει στις Ζώνες Δυνητικά Υψηλού Κινδύνου Πλημμύρας. Σύμφωνα με την μελέτη ως ευάλωτες περιοχές η ∆/νση Τεχνικών Έργων της ΠΕ Ηλείας αναφέρει :
• τις παρακείµενες αγροτικές εκτάσεις στη λιµνοθάλασσα Κοτυχίου που πληµµυρίζουν
κάθε χρόνο (λεκάνη π. Βέργα)
• τις παρόχθιες εκτάσεις του π. Πηνειού από τη γέφυρα της παλαιάς Ε.Ο. Πατρών –
Πύργου µέχρι τις εκβολές (λεκάνη π. Πηνειού)
• τις παρόχθιες περιοχές των πρώην Τοπικών Κοινοτήτων Πρασίνου, Βυτινέικων,
Σκουροχωρίου, Σκαφιδιάς του π. Ιόρδανου.
• την περιοχή των εκβολών του χ. Γκουρλέσα
• Οι πεδινές περιοχές της Αµαλιάδος εκατέρωθεν του χ. Σοχιά
• τις κτηµατικές περιφέρειες Πλουτοχωρίου και Μακρισίων του ∆ήµου Ανδρίτσαινας Κρεστένων και Άσπρων Σπιτιών του ∆ήµου Αρχαίας Ολυµπίας στη λεκάνη του π. Αλφειού, όπου ανά τριετία συµβαίνουν υπερχειλίσεις στον π. Αλφειό (∆. Ανδρίτσαινας-Κρεστενών). Το πρόβληµα οφείλεται στα πολλά φερτά που εναποθέτει στη κοίτη του ο ποταµός, στην µη οριοθέτηση και καταπάτηση της κοίτης και στην ανεπάρκεια των υφιστάµενων αναχωµάτων
• τις περιοχές Νεράιδα, Σρέφι, Λατζόι του ∆. Αρχαίας Ολυµπίας του ποταµού Ενιππέα (π.
Λεστενίτσας, παραπόταµος του π. Αλφειού).
Το σχέδιο «Δάρδανος»
Η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας έχει εκπονήσει το σχέδιο «Δάρδανος» το οποίο ενεργοποιεί τους εμπλεκόμενους φορείς καθορίζοντας τις αρμοδιότητες τους σε περίπτωση πλημμυρικών φαινομένων. Μάλιστα δήμοι και περιφέρειες έχουν στα χέρια τους, τους απαραίτητους χάρτες που δείχνουν κατά τόπους τις επικίνδυνες περιοχές προκειμένου να προχωρήσουν σε καθαρισμό ρεμάτων και στα απαραίτητα αντιπλημμυρικά έργα, ενώ οι αρμόδιες τοπικές υπηρεσίες έχουν στη διάθεσή τους και τα απαραίτητα πρωτόκολλα επεμβάσεων που τους διανεμήθηκαν από τη Πολιτική Προστασία.
Να σημειωθεί ότι η κωδική ονομασία «Δάρδανος» δόθηκε από έναν ήρωα της μυθολογίας που ήταν βασιλιάς της Αρκαδίας. Ο Δάρδανος βρέθηκε στη Σαμοθράκη μαζί με τον μεγαλύτερο αδελφό του Ιασίωνα και την αδελφή του Αρμονία κατά τη διάρκεια ενός κατακλυσμού που βούλιαξε το μεγαλύτερο τμήμα του νησιού. Ο ίδιος επέζησε και έζησε στο νησί για μεγάλο χρονικό διάστημα.
