Οι εκτιμήσεις για την νέα ελαιοκομική περίοδο
*Μια καλύτερη συγκομιδή ελιάς αναμένεται αυτό το φθινόπωρο σε βασικούς παραγωγούς της ΕΕ, γεγονός που θα μπορούσε να βάλει τέλος στις υπερβολικές τιμές ελαιολάδου που έχουν παρατηρηθεί τελευταία.
Οι τιμές του ελαιολάδου στην ΕΕ έφτασαν σε επίπεδα ρεκόρ τον περασμένο Ιανουάριο -παρατηρήθηκε αύξηση έως και 50% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος- οδηγώντας σε σημαντικές αλλαγές όσον αφορά τις επιλογές των καταναλωτών.
Η περίοδος 2023/2024 δοκιμάστηκε από τις υψηλές θερμοκρασίες, την ξηρασία και την αύξηση του κόστους ενέργειας, που έθεσαν την αγορά σε δοκιμασία.
«Οι τιμές του ελαιολάδου σε όλες τις χώρες παραγωγής έχουν σχεδόν διπλασιαστεί μέσα στα τελευταία δύο χρόνια», δήλωσε στον ιστότοπο Euractiv η Dimitra Aliefs, οικονομολόγος και μέλος της Επιστημονικής Εταιρείας Εγκυκλοπαιδιστών Ελαιουργίας (4Ε).
Και ενώ οι τιμές έχουν ξεκινήσει να μειώνονται από τον Ιανουάριο, παραμένουν περίπου 20% υψηλότερες από πέρυσι, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε τον περασμένο μήνα το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου. «[Ωστόσο,] οι προβλέψεις για τη συγκομιδή ελιάς 2024/2025 είναι πολύ καλύτερες, ιδίως στην Ισπανία», πρόσθεσε η Aliefs. Η χώρα παράγει το 45% του παγκόσμιου ελαιολάδου και το 70% του ελαιολάδου της ΕΕ. Έτσι, οι αποδόσεις της επηρεάζουν τις τιμές αλλού στο μπλοκ. Παρομοίως, η Aliefs αναφέρθηκε στις καλές προβλέψεις για τη συγκομιδή στην Ελλάδα, τον τρίτο μεγαλύτερο παραγωγό του μπλοκ.
Ο Rafael Picó, διευθυντής της Ισπανικής Ένωσης Βιομηχανίας και Εξαγωγών Ελαιολάδου (Asoliva), περιέγραψε και αυτός μια αισιόδοξη εικόνα. Εξήγησε ότι οι ανοιξιάτικες βροχές στην Ισπανία ευνόησαν σε μεγάλο βαθμό τους ελαιώνες και ότι το κόστος παραγωγής επανέρχεται σταδιακά σε κανονικά επίπεδα. Παρόλα αυτά, θα χρειαστεί χρόνος για να επηρεάσουν οι βελτιωμένες αποδόσεις τις τιμές.
«Αν και η παραγωγή ξεκινά την 1η Οκτωβρίου, [το νέο απόθεμα] δεν θα είναι διαθέσιμο στην εθνική αγορά πριν από τα τέλη Νοεμβρίου και διεθνώς μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου ή τον Ιανουάριο», δήλωσε ο Picó.
Σύμφωνα με την Aliefs, οι τιμές της ελιάς πιθανότατα θα μειωθούν από σχεδόν 9 ευρώ το κιλό τους τελευταίους μήνες στα «κανονικά» 5 με 6 ευρώ το κιλό.
Οι εκτιμήσεις για τη νέα σοδειά
Η Επιστημονική Εταιρεία Εγκυκλοπαιδιστών Ελαιοκομίας (4Ε) επανεξέτασε τα νέα δεδομένα και προχώρησε στις παρακάτω τροποποιήσεις. Αν και οι παραγωγές ορισμένων ελαιοπαραγωγικών χωρών αναθεωρούνται, ωστόσο, η βασική εικόνα της ισπανικής και της παγκόσμιας παραγωγής παραμένει στο ίδιο πλαίσιο. Συγκεκριμένα:
Εκτιμώμενη παραγωγή ελαιολάδου εσοδείας 2024/25 (ποσότητες σε χιλιάδες τόνους).
Ισπανία 1.300 – 1.500
Τουρκία 300 – 320
Ελλάδα 230 – 290 (250)
Τυνησία 260 – 280
Ιταλία 180 – 200
Πορτογαλία 160 – 180
Μαρόκο 110 – 140
Συρία 90 – 100
Λοιπές 550 – 650
Εκτίμηση παγκόσμιας παραγωγής 3.000 – 3.200
Τα παραπάνω σημαίνουν πως μετά από τρία ταραγμένα χρόνια ξηρασίας και αντίξοων καιρικών συνθηκών, η παγκόσμια παραγωγή αναμένεται -εκτός καταστροφικού συγκλονιστικού απροόπτου της τελευταίας στιγμής- να επανέλθει στα φυσιολογικά της επίπεδα.
Οι τιμές
Λογικά, λοιπόν, οι τιμές πρώτης ύλης (χονδρική, βυτίου ex-work) αναμένεται να υποχωρήσουν, ιδίως όσο θα ξαναγεμίζουν οι δεξαμενές των ελαιοτριβείων, του εμπορίου και της βιομηχανίας τυποποίησης μετά τον Δεκέμβριο 2024. Μία τιμή μεταξύ των 5 – 5,5€/κιλό για τα μέσης ποιότητας έξτρα παρθένα θα μπορούσε να θεωρηθεί «λογική» υπό τις παραπάνω συνθήκες.
Η κατανάλωση
Ωστόσο, ο κύριος προσδιοριστικός παράγων αναμένεται να αποδειχθεί η κατανάλωση. Τις δύο τελευταίες εμπορικές περιόδους η εκτόξευση των τιμών των ελαιολάδων οδήγησε ένα σημαντικό τμήμα της κατανάλωσης ελαιολάδου, μεταξύ 30 και 40%, να «μεταναστεύσει» σε ανταγωνιστικά σπορέλαια ή και να περιορίσει τις διάφορες χρήσεις στη μαζική αλλά και στην οικιακή εστίαση. Το μεγάλο «στοίχημα» του ελαιολάδου είναι να επανακάμψει αυτή η κατανάλωση όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Διαφορετικά η ανισορροπία με το πλεόνασμα της προσφοράς θα τείνει να πιέζει πτωτικά τις τιμές παραγωγού. Γι΄ αυτό λοιπόν η αποκλιμάκωση των τιμών στα ράφια των αλυσίδων λιανικής, όπως και οι δράσεις προώθησης της κατανάλωσης είναι ζωτικής σημασίας για την ισορροπία όλου του κλάδου και προς το συμφέρον και των ελαιοπαραγωγών. Το ελαιόλαδο αντιπροσωπεύει λιγότερο από το 1,5% της παγκόσμιας παραγωγής και κατανάλωσης ελαίων και λιπών. Ως εκ τούτου, η συνεργασία μεταξύ όλων των ελαιοπαραγωγικών χωρών, των εμπλεκομένων της αλυσίδας αξίας και των επιστημόνων είναι ζωτικής σημασίας.
Τα αποθέματα
Διαπιστώνουμε πως τα μειωμένα αποθέματα τέλους της εμπορικής περιόδου 2023/24 αναμένεται να επαρκέσουν έστω και οριακά σαν «γέφυρα» για την απαρχή των φρέσκων ελαιολάδων της νέας εσοδείας χωρίς ιδιαίτερες εντάσεις στις αγορές αλλά και επιβραδύνοντας το ρυθμό υποχώρησης των τιμών.
Τάσεις των τιμών του ελαιολάδου στην Ευρωπαϊκή Ένωση (2021-2024). Πηγή: Eurostat: Ελαιόλαδο 2022-2024.
