Ενεργειακή φτώχεια στη Δυτική Eλλάδα. Με αδυναμία θέρμανσης ένα στα τρία νοικοκυριά. Μπλέτσας και Λιαργκόβας μιλούν και εξηγούν στην «Πελοπόννησο».
Σε παγίδα ενεργειακής φτώχειας έχει πέσει η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσε το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), στη δέκατη Ανάλυση Επικαιρότητας για το 2024 με τίτλο «Διερεύνηση των επιδράσεων της ενεργειακής κρίσης 2021-2022 στην ενεργειακή ένδεια των ελληνικών νοικοκυριών σε επίπεδο περιφερειών».
Για το 2022, τελευταίο έτος που υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, στο σύνολο των νοικοκυριών, η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας παρουσιάζει το υψηλότερο ποσοστό νοικοκυριών με οικονομική αδυναμία για ικανοποιητική θέρμανση τον χειμώνα (30,3%), που είναι κατά 11,2 ποσοστιαίες μονάδες περισσότερο από το σύνολο της χώρας. Για τα φτωχά νοικοκυριά, το ποσοστό είναι κοντά στο 60% και στα μη φτωχά περίπου στο 20%.
Ακολουθούν οι περιφέρειες Πελοποννήσου και Αττικής, ενώ στα φτωχά νοικοκυριά η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας φτάνει στο 58,9% και ακολουθούν οι περιφέρειες Νοτίου Αιγαίου, Στερεάς Ελλάδας, Δυτικής Μακεδονίας, Αττικής και Κεντρικής Μακεδονίας.
Μια πιο προσεκτική επισκόπηση της περιόδου 2018-2022 δείχνει ότι η απειλή της ενεργειακής φτώχειας στην Δυτική Ελλάδα δε συνδέεται μόνο με την ενεργειακή κρίση της διετίας 2021-2022. Ισχυροποιείται μεν τη συγκεκριμένη περίοδο, φαίνεται όμως να αποτελεί ένα διαχρονικό πρόβλημα, το οποίο προφανώς συνδέεται με τις χαμηλές οικονομικές επιδόσεις της περιοχής.
Το συμπέρασμα αυτό ενισχύεται και από τα στοιχεία της έκθεσης της Eurostat, για τις ευρωπαϊκές περιφέρειες που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας. Τα υψηλότερα ποσοστά, όσον αφορά στον κίνδυνο φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού, παρατηρήθηκαν συνήθως στις νότιες, ανατολικές και τις απόκεντρες περιοχές της ΕΕ. Στην (αρνητική) κορυφή περιλαμβάνονται 19 περιφέρειες, μεταξύ των οποίων δύο ελληνικές. Πιο συγκεκριμένα, η Περιφέρεια Πελοποννήσου έχει το υψηλό ποσοστό 35,7%, ενώ σχεδόν στα ίδια επίπεδα βρίσκεται και η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας (35,2%).
Οταν η ανάλυση επικεντρώνεται στα φτωχά νοικοκυριά, παρατηρείται εντονότερα το φαινόμενο της ενεργειακής ένδειας. Για το 2022, στα φτωχά νοικοκυριά, η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας εξακολουθεί να παρουσιάζει το υψηλότερο ποσοστό νοικοκυριών που δηλώνει αδυναμία για ικανοποιητική θέρμανση τον χειμώνα φτάνοντας το 58,9% των νοικοκυριών, που είναι κατά 19,2 ποσοστιαίες μονάδες περισσότερο από τον μέσο όρο των φτωχών νοικοκυριών στο σύνολο της χώρας.
Σημαντικό είναι επίσης να δούμε και τη μεταβολή του δείκτη τη διετία 2020-2021, όταν η χώρα βρισκόταν υπό την επίδραση των δύο σημαντικών οικονομικών κρίσεων της περιόδου που προκλήθηκαν από την πανδημία και την ενεργειακή κρίση λόγω της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Την περίοδο αυτή, η περιφέρεια στην οποία τα νοικοκυριά της επλήγησαν σημαντικά στην ικανότητα θέρμανσης τον χειμώνα είναι αυτή των Ιονίων Νήσων, στην οποία ο υπό εξέταση δείκτης αυξήθηκε κατά 14,4 ποσοστιαίες μονάδες μέσα σε ένα έτος.
Για μια συνολικότερη εικόνα, εκτός από τη δήλωση για ικανοποιητική θέρμανση τον χειμώνα, η αντίστοιχη ανάλυση του εισοδήματος δίνει μία καλύτερη εικόνα της κατάστασης. Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας που έχει το μεγαλύτερο ποσοστό νοικοκυριών που βρίσκονται σε ενεργειακή φτώχεια (30,3%) είναι ταυτόχρονα και μία από τις περιφέρειες με το χαμηλότερο διαθέσιμο εισόδημα, 18,8 χιλιάδες ευρώ τον χρόνο (τρίτο χαμηλότερο το 2022).
Λίνος Μπλέτσας: Δωρεάν ρεύμα σε χιλιάδες νοικοκυριά
Απάντηση στο πρόβλημα της ενεργειακής φτώχειας για ευάλωτα νοικοκυριά υπόσχεται να δώσει το σχέδιο της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας για τις ενεργειακές κοινότητες, που θα λάβουν κατά προτεραιότητα ηλεκτρικό χώρο 150 ΜW και μάλιστα, με τη μέθοδο του ενεργειακού συμψηφισμού (net metering).
Ο αντιπεριφερειάρχης Βιώσιμης Ανάπτυξης, Ενέργειας, Χωροταξίας και Περιβάλλοντος Δυτικής Ελλάδας Λίνος Μπλέτσας τόνισε στην «Πελοπόννησο της Δευτέρας» ότι πρόκειται για ένα σχέδιο ενεργειακής δημοκρατίας προς όφελος χιλιάδων πολιτών.
Το σχέδιο προβλέπει την παροχή δωρεάν ηλεκτρικής ενέργειας σε χιλιάδες ευάλωτα νοικοκυριά που ηλεκτροδοτούνται με το Κοινωνικό Τιμολόγιο, μέσω των δήμων που συμμετέχουν στις ενεργειακές κοινότητες της Δυτικής Ελλάδας.
Οσοι δήμοι δεν έχουν ενταχθεί στο σχέδιο της Περιφέρειας για τις ενεργειακές κοινότητες, θα ενταχθούν στο αντίστοιχο σχέδιο «Απόλλων» του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο προβλέπει επίσης δωρεάν ηλεκτρικό ρεύμα για συνολικά 100.000 ευάλωτους δικαιούχους σε όλη την Ελλάδα.
Ο ακριβής αριθμός των δικαιούχων της περιοχής που θα ενταχθούν στο πρόγραμμα δωρεάν ηλεκτρικού ρεύματος δεν έχει προσδιοριστεί ακόμα, όμως εκτιμάται πως θα είναι πάνω από 2.000 νοικοκυριά σε όλη την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, σύμφωνα με αρχικούς υπολογισμούς.
Παναγιώτης Λιαργκόβας: Βίαιη και ακριβή μετάβαση
Σύμφωνα με την έρευνα του ΚΕΠΕ, στις περιφέρειες στις οποίες καταγράφονται υψηλά ποσοστά αδυναμίας για θέρμανση, τόσο για το σύνολο των νοικοκυριών όσο και συγκεκριμένα για τα φτωχά νοικοκυριά, καταγράφονται επίσης υψηλά ποσοστά χρήσης πετρελαίου θέρμανσης ως κύριου μέσου θέρμανσης, η τιμή του οποίου εκτοξεύθηκε το 2022 και το 2023 μεταξύ 1,30 και 1,36 ευρώ το λίτρο.
Η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας βρίσκεται στην πέμπτη θέση πανελλαδικά, ως προς τη χρήση πετρελαίου θέρμανσης ποσοστό 51,6%, καταγράφουν τα μεγαλύτερα ποσοστά. Εστιάζοντας στα φτωχά νοικοκυριά, η χρήση πετρελαίου θέρμανσης στη Δυτική Ελλάδα ανεβαίνει στο 54,3%.
Στις περιπτώσεις που η κεντρική θέρμανση των κτιρίων αφορά σε καυστήρες πετρελαίου θέρμανσης, η αλλαγή του καυσίμου αποτελεί μια δαπανηρή επένδυση που δεν είναι εύκολο να πραγματοποιηθεί, ειδικότερα σε περιόδους οικονομικής κρίσης. Μια εναλλακτική πηγή θέρμανσης σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η χρήση ηλεκτρικής ενέργειας, το κόστος της οποίας όμως εκτοξεύθηκε στα ύψη την περίοδο 2021-2022.
Ο πρόεδρος και επιστημονικός διευθυντής του Κέντρου Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), Παναγιώτης Λιαργκόβας, κατά την παρουσία του την Τετάρτη 27 Νοεμβρίου στην αίθουσα του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, στην ημερίδα «Δυτική Ελλάδα 2040», κάνοντας αναφορά στα συγκεκριμένα στοιχεία, τόνισε ότι το φαινόμενο της ενεργειακής φτώχειας προκύπτει κατά ένα μεγάλο ποσοστό και από την βίαιη ενεργειακή μετάβαση μηδενικών ρύπων που επιχειρεί η ΕΕ, εν αντιθέσει με άλλες περιοχές του πλανήτη. Οπως είπε, όλοι θέλουν μηδενικούς ρύπους, αλλά υπάρχουν πολυ μεγάλα κόστη που πληρώνουμε ήδη. Ο κ. Λιαργκόβας τόνισε ότι, τα επόμενα χρόνια, θα βιώσουμε κλυδωνισμούς γι’ αυτό θα πρέπει να είμαστε καλά προετοιμασμένοι.
