Μιλώντας στο συνέδριο «Reimagine Tourism in Greece»
*«Τα Τοπικά Πολεοδομικά θα είναι έτοιμα σε 2-3 χρόνια και θα γνωρίζουμε πού και τι μπορούμε να χτίσουμε. Μέχρι τότε, θα χρειαστούμε οριζόντιους κανόνες», ανέφερε ο Κυριάκος Μητσοτάκης
Άνοιξε τα χαρτιά του ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και παρουσίασε τι θα προβλέπει η μεταβατική νομοθετική ρύθμιση για την εκτός σχεδίου δόμηση, που κατατίθεται «πολύ σύντομα» στη Βουλή, μίλησε για τη μεγάλη δίκη στο Συμβούλιο της Επικρατείας και τα μπόνους στη δόμηση και τα ύψη των κτιρίων του ΝΟΚ, τα Ειδικά και Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια που εκπονούνται, το τέλος βιωσιμότητας στις τουριστικές περιοχές και για νέα μέτρα στις βραχυχρόνιες μισθώσεις.
«Προτιμώ, παραδείγματος χάρη, σε ένα νησί του Αιγαίου να σπρώξω τους ενδιαφερόμενους να αποκτήσουν εξοχική κατοικία προς τους οικισμούς, όπου έχουμε πολλά εγκαταλελειμμένα σπίτια, να δώσουμε κίνητρα για να γίνει αυτό, παρά να μπορεί να οικοδομεί ο καθένας σε ένα οικόπεδο τεσσάρων στρεμμάτων, όπου θέλει, όπως θέλει, όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα», είπε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
«Θα μπουν σταδιακοί περιορισμοί στην εκτός σχεδίου δόμηση», είπε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην συζήτηση που είχε με τον διευθυντή της «Καθημερινής» Αλέξη Παπαχελά στην εκδήλωση «ReimagineTourisminGreece», παρουσίασε τις θα προβλέπει η μεταβατική νομοθετική ρύθμιση που κατατίθεται «πολύ σύντομα» για ψήφιση στη Βουλή και παράλληλα ανακοίνωσε ότι θα προωθηθούν ανταποδοτικές λύσεις για τους χιλιάδες ιδιοκτήτες εκτός σχεδίου γηπέδων άνω των τεσσάρων στρεμμάτων που θα χάσουν το δικαίωμα δόμησης.
Προσαρμογή στην απόφαση του ΣτΕ
«Είναι επίσης απολύτως δεδομένο, με γνώμονα και τις πρόσφατες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, ότι θα μπουν σταδιακοί περιορισμοί στην εκτός σχεδίου δόμηση. Γνωρίζετε ότι ήδη υπάρχει μία απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας σχετικά με τα οικόπεδα, τα «τυφλά» οικόπεδα και τη δυνατότητά τους να οικοδομούν αν δεν έχουν πρόσοψη σε δρόμο. Και πολύ σύντομα θα φέρουμε μια μεταβατική διάταξη -λογική, πιστεύω-, για να μπορούμε να προσαρμοστούμε μεταβατικά στην απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας», είπε ο πρωθυπουργός.
Οργανωμένη υποδοχείς και εγκαταλελειμμένα σπίτια
Ο πρωθυπουργός μίλησε παράλληλα για νέα πολιτική για τους οικισμούς, η οποία θα αφορά αφενός την πολεοδομική επέκταση τους αφετέρου δε την χορήγηση κινήτρων για να εξοχική κατοικίας σε εγκαταλελειμμένες κατοικίες σε αυτούς.«Είναι βέβαιο ότι ως προς την εκτός σχεδίου δόμηση, η οποία σε μεγάλο βαθμό δημιουργεί μεγάλα προβλήματα υποδομών, ειδικά στα νησιά μας, ότι θα μπουν περιορισμοί» επανέλαβε ο Κυριάκος Μητσοτάκης και σημείωσε ότι:«Και πιστεύω ότι καλώς θα μπουν περιορισμοί, γιατί υπάρχουν πάρα πολλά νησιά ακόμα τα οποία πρακτικά δεν έχουν οικοδομηθεί, υπάρχουν οικισμοί οι οποίοι πρέπει να προστατευθούν». Παράλληλα για τη νέα πολιτική στους οικισμούς ανάφερε ότι:«Προφανώς, αν θέλουμε να βάλουμε περιορισμούς στην εκτός σχεδίου δόμηση πρέπει να δώσουμε εναλλακτικές. Ποιες μπορεί να είναι οι εναλλακτικές; Η οργανωμένη δόμηση, οι οργανωμένοι υποδοχείς είναι μια επιλογή. Οι οικισμοί ή η ενδεχόμενη επέκτασή τους είναι μια άλλη επιλογή. Προτιμώ, παραδείγματος χάρη, σε ένα νησί του Αιγαίου να σπρώξω τους ενδιαφερόμενους να αποκτήσουν εξοχική κατοικία προς τους οικισμούς, όπου έχουμε πολλά εγκαταλελειμμένα σπίτια, να δώσουμε κίνητρα για να γίνει αυτό, παρά να μπορεί να οικοδομεί ο καθένας σε ένα οικόπεδο τεσσάρων στρεμμάτων, όπου θέλει, όπως θέλει, όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα».
Το πολιτικό κόστος των περιορισμών δόμησης
Σε άλλο σημείο των δηλώσεων του ό Κυριάκος Μητσοτάκης μίλησε για το πολιτικό κόστος των αποφάσεων περιοριομού της εκτός σχεδίου δόμησης και σημειώνοντας ότι:«Αυτό και σημαίνει ότι μπορεί να πρέπει να πατήσουμε και φρένο. Και το να πατήσεις φρένο και να πεις σε κάποιους συμπολίτες μας ότι μπορεί να μην έχεις τη δυνατότητα να αναπτύξεις την περιουσία σου έτσι όπως το φανταζόσουν, είναι μια απόφαση η οποία μπορεί να έχει και κάποιο πολιτικό κόστος. Δεν έχω αυταπάτη γι’ αυτό. Αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα ήθελα να κάνουμε αυτή τη συζήτηση σε 10 χρόνια από τώρα, να κοιτάξουμε τα νησιά μας, να δούμε μια φωτογραφία του πώς είναι σήμερα και το πώς είναι σε 10 χρόνια και να πούμε «δεν τα αναγνωρίζουμε»» συμπλήρωσε.
«Η δόμηση η οποία θα προσθέτουμε θα είναι πολύ προσεκτική και πολύ οργανωμένη. Και οι υποδομές θα είναι τέτοιες που τα νησιά μας θα είναι καλύτερα σε 10 χρόνια από ό,τι είναι τώρα, για να μπορέσουμε να προσελκύσουμε και περισσότερους κατοίκους, οι οποίοι θα μπορούν να ζουν μόνιμα στα νησιά μας και όχι μόνο το καλοκαίρι», τόνισε ο πρωθυπουργός.
Σε ερώτηση για το πως θα ήθελε να είναι η Ελλάδα σε 10 χρόνια ως τουριστικό προϊόν ο πρωθυπουργός τόνισε: «Θα ήθελα σίγουρα να αποφύγω να γυρίσουμε σε 10 χρόνια και να πούμε «πω, πω τι κάναμε». Πως στο βωμό μιας πρόσκαιρης ανάπτυξης καταστρέψαμε ειδικά περιοχές της Ελλάδας που έχουν ένα μοναδικό φυσικό και πολιτιστικό κάλλος. Αναφέρομαι ειδικά στα νησιά μας εδώ, γιατί νομίζω ότι οι δυνατότητες της ηπειρωτικής Ελλάδας είναι διαφορετικές».
Ο νέος πολεοδομικός σχεδιασμός έτοιμος σε δύο με τρία χρόνια
Ο πρωθυπουργός συνέδεσε τη μεταβατική νομοθετική ρύθμιση με περιορισμούς στην εκτός σχεδίου δόμηση με τον εν εξελίξει πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό, ο οποίος καλύπτει το 80% της επικράτειας με την εκπόνηση νέων Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων λέγοντας χαρακτηριστικά ότι:«Τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια θα είναι έτοιμα σε δύο με τρία χρόνια από τώρα, γιατί δρομολογούνται όχι μόνο για τα νησιά μας, κατά προτεραιότητα για τα νησιά μας, αλλά και για όλους τους Δήμους της χώρας. Είναι αυτά τα οποία, τελικά, θα μπορέσουν να καθορίζουν σε τοπικό επίπεδο τις αντοχές κάθε περιοχής, τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής, το πού μπορούμε τελικά να χτίσουμε και τι μπορούμε να χτίσουμε σε κάθε περιοχή. Μέχρι τότε, όμως, είναι σαφές ότι θα χρειαστούμε να έχουμε κάποιους οριζόντιους κανόνες».
Οικοδομικές άδειες και πολεοδομικός σχεδιασμός
Παράλληλα αναφερόμενος στις οικιστικές πιέσεις που δέχονται τα νησιά με μεγάλη τουριστική κίνηση και τις οικοδομικές άδειες στα νησιά, σε συνδυασμό επίσης με την εκπόνηση των νέων ΤΠΣ ο κος Μητσοτάκης είπε:«Βεβαίως, γι’ αυτό και έχουμε απαγορεύσει την έκδοση νέων οικοδομικών αδειών και στη Μύκονο και στη Σαντορίνη έως ότου μπορέσουμε να αξιολογήσουμε την πραγματική επίπτωση αυτής της γρήγορης ανάπτυξης στις υποδομές των νησιών και έως ότου ολοκληρωθούν τα Τοπικά Χωρικά Σχέδια, τα οποία αποτελούν, κατά τη άποψή μου, την μεγαλύτερη αθέατη μεταρρύθμιση την οποία δρομολογεί αυτή η κυβέρνηση». Παράλληλα τόνισε ότι:«Τα ζητήματα της οργάνωσης του χώρου είναι απολύτως κρίσιμα. Είναι ένα ζήτημα το οποίο μονίμως μας εγείρει το δικαστήριο, το Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο εκφράζει πάντα μία επιφύλαξη σχετικά με οριζόντιες ρυθμίσεις και μας ζητά να μπορούμε να εξειδικεύσουμε τον σχεδιασμό στη μικρότερη δυνατή κλίμακα, εν προκειμένω στο επίπεδο των νησιών, και ακριβώς αυτό δρομολογούμε».
Η θέση του πρωθυπουργού για τη δίκη του ΝΟΚ και τα μπόνους δόμησης
Ο πρωθυπουργός πήρε θέση υπέρ των μπόνους στη δόμηση και τα ύψη των κτιρίων του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού στην παρέμβαση του στο συνέδριο της «Καθημερινής», τονίζοντας ωστόσο για τη μεγάλη δίκη του ΝΟΚ, που έγινε την Παρασκευή 11 Οκτωβρίου 2024 στην Ολομέλεια του ανωτάτου δικαστηρίου και αναμένεται τελική απόφαση έως το τέλος του έτους ότι «προφανώς, το ίδιο το δικαστήριο θα κρίνει την συνταγματικότητα του». Συνδέοντας τις αποφάσεις του ΣτΕ που έκριναν αντισυνταγματική την εκτός σχεδίου δόμηση σε οικόπεδα άνω των τεσσάρων στρεμμάτων με πρόσωπο σε δρόμο που δεν είναι πολεοδομικά αναγνωρισμένος με τις επικείμενες τελικές αποφάσεις του ΣτΕ για το ΝΟΚ ο πρωθυπουργός είπε επί λέξει ότι:«Αντίστοιχα, έχουμε και ζητήματα τα οποία αφορούν και τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό. Όπως γνωρίζετε, έγινε μια πάρα πολύ σημαντική δίκη πριν από λίγες μέρες και χωρίς να θέλω να παρέμβω στο σκεπτικό του δικαστηρίου, τονίζω ότι είναι πάρα πολύ σημαντικό στα ζητήματα αυτά να έχουμε μια ολιστική προσέγγιση του τι σημαίνει περιβαλλοντική επιβάρυνση της δόμησης. Δεν είναι μόνο το ζήτημα του ύψους, το οποίο επηρεάζει το περιβάλλον, είναι και η ποιότητα των υλικών, είναι και το πόσο φιλικά προς το περιβάλλον είναι τα κτήρια, ποια είναι η ενεργειακή τους κατανάλωση. Και ακριβώς σε αυτή τη λογική κινήθηκε ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός. Αλλά, από εκεί και πέρα, προφανώς, το ίδιο το δικαστήριο θα κρίνει την συνταγματικότητα του. Κατά συνέπεια, δεν νομίζω ότι υπάρχει ένας απόλυτος ορισμός της «φέρουσας ικανότητας».
Νέες παρεμβάσεις στη βραχυχρόνια μίσθωση για φοιτητική στέγη
Για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις ο πρωθυπουργός προανήγγειλε νέους περιορισμούς και απαγορεύσεις, ειδικά σε περιοχές που υπάρχει έλλειψη φοιτητικής στέγης. Ειδικότερα, αναφέρθηκε στα φορολογικά και περιοριστικά μέτρα που έχουν επιβληθεί τονίζοντας ότι: «Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι και η βραχυχρόνια μίσθωση ξεκίνησε όχι στη λογική τού να γίνει μία επιχειρηματική δραστηριότητα η οποία θα ανταγωνίζεται τον τουρισμό. «Έχω δέκα Airbnb, φτιάχνω μία πολυκατοικία και ανταγωνίζομαι ένα ξενοδοχείο με άνισους όρους». Γι’ αυτό και έχουμε προχωρήσει σε φορολογικές και ρυθμιστικές παρεμβάσεις, ώστε αυτοί που κάνουν αυτού του είδους τη δραστηριότητα να γνωρίζουν ότι πρέπει να πληρούν προδιαγραφές ίδιες με αυτές ενός ξενοδοχείου. Ξεκίνησε στη λογική ότι «εγώ έχω το σπίτι μου, το δικό μου σπίτι, και θέλω να το μισθώσω για κάποιες μέρες τον χρόνο, όταν ενδεχομένως δεν είμαι εκεί».
Ο ίδιος συνέχισε λέγοντας ότι: «Άρα, αν επιστρέψουμε στην αρχική λογική της βραχυχρόνιας μίσθωσης, αυτή ήταν. Και όσο επιστρέφουμε σε αυτή τη λογική και δεν βλέπουμε το Airbnb μόνο ως μια, θα έλεγα, πιο μαζική επιχειρηματική δραστηριότητα, τόσο νομίζω θα είμαστε ευθυγραμμισμένοι με τις απαιτήσεις των καιρών. Και μπορεί να υπάρχουν και άλλες περιοχές όπου το Airbnb να δημιουργεί ζητήματα, παραδείγματος χάρη για τη φοιτητική στέγη. Στη γενέτειρα μου, στα Χανιά, αν έχουμε ζήτημα φοιτητικής στέγης και το πανεπιστήμιο, ας πούμε, δεν έχει αρκετές φοιτητικές εστίες και ταυτόχρονα έχουμε και πολύ Airbnb, το οποίο δεν περιορίζεται στους τρεις μήνες του καλοκαιριού όπου οι φοιτητές μπορεί να μην είναι εκεί, αυτό όντως μπορεί να δημιουργεί ένα ζήτημα. Να σπρώχνει προς τα πάνω τα ενοίκια και το Airbnb να μην επιτρέπει σε φοιτητές να βρουν στέγη. Αν υπάρχουν τέτοια ειδικά προβλήματα, είμαστε διατεθειμένοι να παρέμβουμε».
To τέλος βιωσιμότητας και οι τεράστιοι πόροι για την «climateadaptation»
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης μίλησε για το «τέλος βιωσιμότητας», που επιβλήθηκε στους τουριστικούς προορισμούς και συνέδεσε την εφαρμογή του με τους τεράστιους πόρους που απαιτούνται για έργα θωράκισης από τις κλιματικές επιπτώσεις. Είπε συγκεκριμένα ότι:«Το τέλος βιωσιμότητας σίγουρα είναι ένα τέλος το οποίο αυτή τη στιγμή κατευθύνεται μέσα από τον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η χώρα συνολικά πρέπει να κάνει σημαντικές επενδύσεις για την προστασία από την κλιματική αλλαγή, οι οποίες είναι απαραίτητες σε μία εποχή όπου η κλιματική κρίση ήδη χτυπά την πόρτα μας».
Αναφέρθηκε στην κλιματική κρίση λέγοντας ότι: «είναι δεδομένο ότι θα χρειαστεί ως χώρα να δαπανούμε πολύ περισσότερους πόρους για αυτό το οποίο λέγεται «climateadaptation», για την προσαρμογή, δηλαδή, στην κλιματική κρίση -όχι μόνο για την αντιμετώπιση των αιτιών της, για τη μείωση των εκπομπών του αερίου του θερμοκηπίου. Και η χώρα θα χρειάζεται ολοένα και περισσότερους πόρους για τέτοιες δράσεις, οι οποίες, προφανώς, είναι δράσεις οι οποίες πρέπει να δρομολογούνται και να οργανώνονται κεντρικά με τη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών».
Απαντώντας για τις αντιδράσεις των φορέων του τουρισμού σημείωσε ότι: «Θέλουμε πάντα να είμαστε σίγουροι ότι το κόστος το οποίο μεταφέρουμε τελικά είτε στον τελικό χρήστη είτε στον επιχειρηματία, αν επιλέξει ο ίδιος να μην περάσει αυτό το βάρος στον χρήστη, είναι ένα κόστος το οποίο δεν πρέπει να υπονομεύσει την ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουρισμού», προσθέτοντας ακόμη ότι:«Και αν δει κανείς το μέγεθος του κλάδου σε σχέση με την επιβάρυνση, θεωρώ ότι είναι πολύ μικρή για να ισχυριστούμε ότι αυτό θα έχει μία επιβάρυνση στην ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουρισμού» είπε σημειώνοντας ότι αυτό που τον απασχολεί είναι η συμπεριφορά και η τιμολογιακή πολιτική όλου του κλάδου του τουρισμού».
«Η Ελλάδα δεν έχει πρόβλημα υπερτουρισμού»
«Η Ελλάδα δεν έχει πρόβλημα υπερτουρισμού, αντιμετωπίζει ζητήματα μεγάλης συγκέντρωσης τουριστών σε συγκεκριμένους, λίγους προορισμούς, λίγους μήνες τον χρόνο. Αλλά ζήτημα υπερτουρισμού, όπως τουλάχιστον αυτό ορίζεται ως ένα συστημικό πρόβλημα το οποίο προκαλεί ήδη αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες, η Ελλάδα δεν έχει. Και δεν πρέπει να αποκτήσει» τόνισε ο πρωθυπουργός.
Ο πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι ο στόχος στον τομέα του τουρισμού είναι τα έσοδα, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι: «Με ενδιαφέρει περισσότερο να κάνουμε ρεκόρ στα έσοδα, το οποίο σε μεγάλο βαθμό συνδέεται προφανώς και με τον αριθμό των αφίξεων, αλλά αυτό το οποίο κοιτάζω πρωτίστως είναι η συνολική συνεισφορά του τουρισμού ως προς την αναπτυξιακή δυναμική της χώρας και ταυτόχρονα την κατά κεφαλήν δαπάνη των επισκεπτών, η οποία και αυτή, βέβαια, εξαρτάται από τις τιμές τις οποίες χρεώνουμε»
Επισήμανε ότι αυτό που χρειάζεται η χώρα είναι περισσότερες επενδύσεις σε ποιοτικό, βιώσιμο τουρισμό. «Και όταν μιλάμε για ποιοτικό, βιώσιμο τουρισμό, δεν μιλάμε κατ’ ανάγκη για ένα υπερπολυτελές ξενοδοχείο το οποίο μπορεί να γίνει σε κάποιο νησί. Βιώσιμος τουρισμός μπορεί να είναι και ένα μικρό κατάλυμα σε έναν ορεινό προορισμό, με λίγα δωμάτια, που σέβεται απόλυτα το περιβάλλον και είναι απολύτως ενσωματωμένο με τις τοπικές παραδόσεις» συμπλήρωσε.
