Χρειάστηκε να περάσουν δύο χρόνια, για να δουν οι Έλληνες οδηγοί τις τιμές στα καύσιμα να υποχωρούν αισθητά κάτω από τα 2 ευρώ/λίτρο. Το 2023 τέτοια εποχή η αμόλυβδη βενζίνη σε μέσα επίπεδα ήταν στα 2,041 ευρώ/λίτρο και το πετρέλαιο κίνησης στα 1,848 ευρώ/λίτρο.
Σημαντική ανάσα στους οδηγούς Ι.Χ. αλλά και στις επιχειρήσεις και τους επαγγελματίες στον κλάδο των μεταφορών και όχι μόνο, δίνουν φέτος, οι μειώσεις στις τιμές των καυσίμων.
Χρειάστηκε να περάσουν δύο χρόνια, για να δουν οι Έλληνες οδηγοί τις τιμές στα καύσιμα να υποχωρούν αισθητά κάτω από τα 2 ευρώ/λίτρο. Το 2023 τέτοια εποχή η αμόλυβδη βενζίνη σε μέσα επίπεδα ήταν στα 2,041 ευρώ/λίτρο και το πετρέλαιο κίνησης στα 1,848 ευρώ/λίτρο. Τα καύσιμα από πέρυσι έχουν υποχωρήσει πάνω από 14,5%, ενώ το 2022 η αμόλυβδη κινούταν στην περιοχή των 2 ευρώ/λίτρο.
Στην Πάτρα, η τιμή της αμόλυβδης 95 κυμαίνεται σήμερα μεταξύ 1.680 και 1.799 ευρώ το λίτρο, με την μέση τιμή να βρίσκεται στα 1.727 ευρώ το λίτρο. Στο diesel κίνησης η τιμή κυμαίνεται μεταξύ 1.430 και 1.543 ευρώ το λίτρο, με την μέση τιμή να βρίσκεται στα 1.482 ευρώ το λίτρο.
Πρόκειται για μεγάλη διαφορά τιμών. Γιατί, όμως, χρειάστηκαν δύο χρόνια για να επιστρέψει η τιμή της βενζίνης σε επίπεδα πολύ κάτω των 2 ευρώ/λίτρο; Το πετρέλαιο Μπρεντ με το οποίο τροφοδοτείται η Ελληνική αγορά καυσίμων, κινείται σε επίπεδα της τάξης των 74 δολαρίων ανά βαρέλι, όταν την προηγούμενη διετία πετούσε… στα 95 με 98 δολάρια το βαρέλι εξαιτίας της ύφεσης.
Στην ελληνική αγορά καυσίμων οι τιμές κινούνται πτωτικά με την αμόλυβδη να πωλείται στα 1,70 ευρώ/λίτρο ή και χαμηλότερα. Ωστόσο, παράγοντες της αγοράς, αναφέρουν ότι οι μειώσεις θα έπρεπε να ήταν ακόμη μεγαλύτερες.
Και γιατί δεν συμβαίνει αυτό; Η υψηλή φορολογία είναι η αιτία, λένε οι έμποροι καυσίμων, επισημαίνοντας πως, μόνο στην τιμή της αμόλυβδης βενζίνης οι φόροι, όπως ο ΕΦΚ, ο ΦΠΑ, τέλη κλπ, αντιστοιχούν στο 70% της συνολικής αξίας. Είναι ενδεικτικό ότι αν η τιμή του μπρεντ μηδενιζόταν σήμερα, η αμόλυβδη βενζίνη στην Ελλάδα θα πωλούταν προς 1,10 ευρώ το λίτρο, λόγω των φόρων και τελών με τα οποία επιβαρύνεται.
Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ
Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, η Επιτροπή Ανταγωνισμού έχει εντοπίζει και σοβαρές στρεβλώσεις στην αγορά καυσίμων. Η Επιτροπή έχοντας ολοκληρώσει από το περασμένο καλοκαίρι την πρώτη διεξοδική χαρτογράφηση της αγοράς, διαπίστωσε ότι διυλιστήρια και πρατήρια καυσίμων αύξαναν τα περιθώρια κέρδους μετά τα σοκ της πανδημίας και του πολέμου στην Ουκρανία, ανεξάρτητα από τις διεθνείς τιμές.
Σχετικά με τα διυλιστήρια, η Επιτροπή περιγράφει την εικόνα μιας αγοράς όπου ο ανταγωνισμός ουσιαστικά δεν λειτουργεί, ούτε μεταξύ των δύο ομίλων, ούτε και από εισαγωγές.
Το ίδιο διαπίστωσε η Επιτροπή και για τα περιθώρια (spread) στη λιανική, δηλαδή στα πρατήρια καυσίμων. Οπως αναφέρει η Επιτροπή στο πόρισμά της, «όσον αφορά το περιθώριο λιανικής (retailer spread), σημειώνεται σημαντική ανοδική τάση κατά την περίοδο Μαρτίου – Απριλίου 2020 (παρά τη σημαντική μείωση των τιμών λιανικής), καθώς οι τιμές λιανικής μειώνονται λιγότερο/πιο αργά σε σχέση με τις τιμές χονδρικής. Αντίστοιχα, μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία καταγράφεται ομοίως, σημαντική άνοδος των spread λιανικής και στα τρία υπό εξέταση προϊόντα, τουλάχιστον κατά τους πρώτους μήνες του 2022».
«Στις δύο εξεταζόμενες περιόδους σοκ», παρατηρεί η Επιτροπή, «τα πρατήρια στις περιπτώσεις μείωσης των τιμών της αμόλυβδης βενζίνης από τις εταιρείες εμπορίας, μείωσαν λιγότερο τις τιμές προς τον καταναλωτή, ενώ στις περιπτώσεις αύξησης των τιμών της βενζίνης από τις εταιρείες εμπορίας, αύξησαν περισσότερο τις τιμές προς τους καταναλωτές, μέχρι τουλάχιστον την περίοδο της αποκλιμάκωσης. Αντίστοιχα, τα διυλιστήρια σημείωσαν τη μεγαλύτερη μείωση της τιμής κατά το διάστημα των περιοριστικών μέτρων του κορωνοϊού, αλλά και τη μεγαλύτερη αύξηση της τιμής κατά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία».
Η ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΑΧΑΪΑΣ
Η Επιτροπή Ανταγωνισμού εξέτασε και τη μεταβολή των τιμών χονδρικής στις τιμές λιανικής σε τρεις αγορές, στην Αττική, την Θεσσαλονίκη και την Αχαΐα, όπου αποδείχθηκε «θετική ασυμμετρία» και για τα τρία υπό εξέταση προϊόντα (βενζίνη αμόλυβδη 95, πετρέλαιο κίνησης, πετρέλαιο θέρμανσης), με εντονότερη αυτή του πετρελαίου θέρμανσης.
Συγκεκριμένα, η ανάλυση της προσαρμογής της τιμής λιανικής για τη βενζίνη αμόλυβδη 95 στον Νομό Αχαΐας έδειξε ότι μια αύξηση της τιμής χονδρικής κατά 10% αυξάνει την τιμή λιανικής κατά περίπου 3,2%, ενώ μια ισόποση μείωση της τιμής χονδρικής μειώνει την τιμή πρατηρίου κατά περίπου 2,8%. Η θετική ασυμμετρία χαρακτηρίζεται στατιστικά σημαντική.
Αναφορικά με το πετρέλαιο κίνησης, μια αύξηση της τιμής των χονδρεμπόρων κατά 10% οδηγεί σε μια αύξηση της τιμής λιανικής στην Αχαΐα κατά 3,4%, ενώ μια αντίστοιχη μείωση οδηγεί την τιμή λιανικής να μειωθεί κατά 2,9%. Η ευρεθείσα θετική ασυμμετρία ισχύει καθ’ όλη τη διάρκεια προσαρμογής της τιμής λιανικής.
Τέλος, πιο έντονη θετική ασυμμετρία παρατηρείται κατά την εξέταση προσαρμογής της τιμής του πετρελαίου θέρμανσης στην Αχαΐα. Διαπιστώθηκε ότι μια αύξηση της τιμής χονδρικής κατά 10%, αυξάνει τη λιανική τιμή πετρελαίου θέρμανσης κατά περίπου 6,2%. Η ίδια τιμή μειώνεται μόλις κατά 4% όταν η τιμή χονδρικής έχει μειωθεί κατά 10%.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως μια μείωση της τιμής χονδρικής σήμερα δεν έχει αντίκτυπο στην τιμή λιανικής την ίδια ημέρα. Μέρος της μείωσης αρχίζει να μετακυλίεται στον καταναλωτή με υστέρηση μιας ημέρας.
